Pompoen en tuinboon, plaat uit een catalogus van de Franse firma Vilmorin. De echte verjaardag was deze zomer op 17 juli. En veertig jaar is ook geen echt jubileum. Toch wijdt Speciale Collecties van de bibliotheek deze maand een expositie aan het vier decennia verzamelen van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland. En dat levert weer mooi materiaal op.
Het CGN verzamelt en beheert genetische bronnen. Aanvankelijk alleen van landbouwgewassen, maar al vrij snel na de oprichting volgden landbouwhuisdieren, bomen en struiken en – sinds 2022 – ook vissen en schaaldieren; om te voorkomen dat biodiversiteit, genetische variatie en cultureel erfgoed niet verloren gaat.
Vavilov
Dat verzamelen begon met de Russische pionier en botanicus Nikolai Vavilov. Hij zag begin vorige eeuw als een van de eersten het belang van het behoud van genetische diversiteit en bouwde in Sint Petersburg de eerste genenbank. De expositie toont een boekje met een door Vavilov geschreven opdracht.
‘Dat ontdekten we pas toen we voor het afscheid van bestuursvoorzitter Louise Fresco een expositie inrichtten’, vertelt conservator Anneke Groen van Speciale Collecties. ‘Zij schreef het boek De Plantenjager uit Leningrad over Vavilov.’ Van die genenbank voor plantenzaden naar het Centrum voor Genetische Bronnen is vervolgens een kleine stap.
Feitelijk zitten Speciale Collecties en het CGN volgens Groen in hetzelfde metier. Waar het CGN de genetische diversiteit beheert, doet Speciale Collecties dat met afbeeldingen, beschrijvingen en gipsen modellen van oude en zeldzame rassen. Het materiaal van de bibliotheek komt niet zelden van pas bij de zoektocht naar de bron van zeldzame rassen en variëteiten.
Zij vroegen zich af welke aardappels daar worden gegeten
Anneke Groen, conservator Speciale Collecties
Een mooi voorbeeld deed zich onlangs voor. Groen: ‘Mensen van het Noord-Brabants Museum onderzoeken het schilderij De Aardappeleters van Van Gogh. Zij vroegen zich af welke aardappels daar worden gegeten. Of wij een kwekerscatalogus of andere bron hebben. Waarschijnlijk is het een lokaal ras, want bintjes of eigenheimers bestonden nog niet.
Deze maand
De expositie over het Centrum voor Genetische Bronnen is alleen deze maand te zien. ‘Vanaf 6 november is een volgende expositie gepland’, verontschuldigt Groen zich. Dat is jammer voor al het werk dat erin is gestoken. ‘Maar misschien kunnen we hem volgend jaar laten terugkomen.’
