Tomaten in gezelschap van erwt en wortel (links) doen het veel beter dan alleen (rechts) Foto Rebeca Goncalves Gewassen groeien in gemengde teelt beter dan tussen alleen soortgenoten. De moderne versie van die oude kennis heet strokenteelt. Met een nieuwe experiment tonen exobioloog Wieger Wamelink en masterstudent Rebeca Gonçalves aan dat dit ook op marsgrond werkt.
Tenminste, zo lijkt het. Woensdag werd met een ploeg vrijwilligers de wortelen, erwten en tomaten geoogst. Zestig potten met planten. In elke pot een plant van elke soort, en in sommige potten ter vergelijking drie dezelfde. Eco- tegenover monocultuur. En dat op drie verschillende gronden: marsbodem, potgrond en gewone zandgrond.
Diensten leveren
De overeenkomst met strokenteelt ligt voor de hand. ‘Met dit verschil dat de plantenwortels hier echt door elkaar groeien. De planten profiteren daardoor optimaal van elkaar’, legt Wamelink uit. ‘De theorie is dat planten diensten aan elkaar leveren. Ze beschermen elkaar bijvoorbeeld tegen ziekte of leveren nutriënten. En dat leidt tot een hogere opbrengst.’
Voor Rebeca Gonçalves is het marsonderzoek van Wamelink een buitenkansje. Ze is bezig binnen haar studie biologie een astrobiologisch profiel op te bouwen. ‘Ik heb een minor astronomie gedaan in Groningen, doe deze Mars-thesis en ga nog stage lopen bij het ESA (Europese ruimtevaart, red.) in Noordwijk bij de afdeling die zich bezighoudt met commercialisatie en innovatie in het ruimte-exploratie.’
Stikstofbinding
Een specifieke dienst in dit experiment is de stikstofbinding. ‘De bodem van de erwten hebben we geïnoculeerd met rhizobium bacteriën’, vertelt Wamelink. ‘Die gaan in de wortels zitten en vormen daar knolletjes, waar ze stikstof omzetten in een voor de plant bruikbare vorm. In mest dus. Een deel van die mest lekt weg, zodat de andere planten dat ook kunnen gebruiken. Je verrijkt dus zo de bodem.’
‘Die bacteriën moet je dus wel eerst in de bodem stoppen’, vervolgt Wamelink. ‘Marsbodem is van zichzelf dood. De erwt helpt dus de andere planten groeien. Er ontstaat een diverser bodemleven, wat de groei stimuleert en helpt tegen ziektes.’ En het werkt dus. ‘Op mars- en zandbodem zie ik dat er een hogere opbrengst is. Juist op Mars is dat belangrijk.’
Ik geloof echt dat ruimte-onderzoek ons als planeet bij elkaar brengt
Rebeca Goncalves, masterstudent Biologie
De tomaten zien er mooi rond en rood uit. Je zou ze zo willen eten. Maar ze zijn wel klein. ‘Klopt’, zegt Wamelink. ‘We hebben bewust gekozen voor Tiny Tom, een ras dat kleine tomaatjes geeft. Anders groeien die tomatenplanten de kas uit en moet je ze steeds toppen. En het is toch al heel veel werk, die zestig potten. Dat is ook de reden dat we dit keer geen maangrond hebben gebruikt.’
Exploreren
‘Het ligt in de aard van de mens om te exploreren’, licht Gonçalves haar motivatie toe. ‘Anders zouden we nu nog in Afrika wonen. De ruimte is gewoon de volgende grens die we over gaan. Ik heb zelf ook veel gereisd, ik deel die onderzoekende geest en het gevoel niet bij een land te horen maar bij de hele planeet. Ik geloof echt dat ruimte-onderzoek ons als planeet bij elkaar brengt.’
Maar voorlopig staat ze met beide benen op de grond wortels, erwten en tomaten te oogsten, stengels en bladeren te wegen en ‘glamourfoto’s’ te maken voor publicitaire doeleinden.
