‘Voeding die werkt als medicijn is onder meer onbewerkt of minimaal bewerkt – denk aan groenten, fruit en noten.’ Foto Shutterstock De belangstelling voor voeding als medicijn groeit. Wat betekent dat voor de manier waarop we voedsel produceren? Die vraag stelde buitengewoon hoogleraar Thijs Defraeye (Food Quality and Design) zichzelf. Zijn overpeinzingen leidden tot een – recent gepubliceerd – reviewartikel.
Voeding als medicijn is onderdeel van het opkomende vakgebied leefstijlgeneeskunde: gezonde voeding wordt ingezet om ziekte te voorkomen en als ondersteuning bij behandelingen. Volgens Defraeye is die trend logisch, want voeding speelt al eeuwenlang een centrale rol in traditionele geneeskunde wereldwijd. Bovendien is in onze moderne samenleving, met veel leefstijlgerelateerde aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, kanker en diabetes, veel gezondheidswinst te behalen.
Toch leeft het idee dat ziektepreventie financieel weinig oplevert voor bijvoorbeeld producenten. Dat beeld wil Defraeye bijstellen. ‘Het biedt juist kansen voor bestaande én opkomende ondernemingen, denkt hij. ‘De meeste mensen eten drie keer per dag. Dat zijn dagelijks drie momenten waarop je in je gezondheid kan ingrijpen: voor preventie of behandeling van gezondheidsaandoeningen of ziektes, naast medicijnen.’
Grotere productie
De huidige voedselketen is ingericht op wat consumenten willen eten, legt Defraeye uit. ‘We produceren op basis van vraag. Voeding die werkt als medicijn is onder meer onbewerkt of minimaal bewerkt, denk aan groenten, fruit en noten. Als iedereen van vandaag op morgen volledig volgens de voedingsrichtlijnen eet, is er waarschijnlijk niet meteen voldoende aanbod om in de vraag te voorzien.’
We produceren nu op basis van vraag
Thijs Defraeye, buitengewoon hoogleraar Food Quality and Design
Maar de geschiedenis laat zien dat opschalen wel degelijk mogelijk is, schrijft hij in het artikel. Wereldwijd aten we in 1961 ruim 700.000 ton avocado’s en in 2021 was dat toegenomen tot bijna 8,7 miljoen ton: een vertienvoudiging. In de tussentijd nam de populariteit van de vrucht toe vanwege de toegeschreven gezondheidsvoordelen. De consumptie van citroenen maakte een vergelijkbare sprong. ‘De toenemende vraag heeft grotere productie mogelijk gemaakt.’
Verwerken en verleiden
Om gezonde voeding breed beschikbaar te maken, moeten ook de bijbehorende infrastructuur en verwerking veranderen. Als een bepaalde groente gezondheidswinst oplevert en de consument deze groente goed in zijn lokale eet- en kookgewoonten kan inbouwen, is het goed om die jaarrond beschikbaar te maken, aldus Defraeye. Bewerkingsstappen zoals drogen of invriezen kunnen daarbij helpen; dan blijven voedingsstoffen behouden. ‘Een hogere consumptie van gezondere producten zal gevolgen hebben op onder meer productie, transport en opslag – vooral omdat veel van deze producten gekoeld of verpakt bewaard moeten worden. Dat vraagt ook om veranderingen in de manier waarop we die producten bijvoorbeeld transporteren en bewaren.’
Verder moet het voor de consument ook aantrekkelijk zijn, zegt Defraeye. De producenten en de verwerkende industrieën moeten consumenten zien te verleiden tot het eten van gezonde voeding en daartoe moet het product passen in de dagelijkse routine van de consument én betaalbaar zijn. ‘Als gezond eten duur blijft, kiezen mensen er niet voor.’
Gezondheid als dienst
Ook ziet Defraeye mogelijkheden in de nieuwe markt van gepersonaliseerde gezondheidsdiensten. Via apps en smartwatches verzamelen mensen steeds meer data over hun gezondheid. Bedrijven spelen daar handig op in, bijvoorbeeld met gepersonaliseerde voedingsadviezen op basis van je sportactiviteiten. ‘Een heel nieuw verdienmodel rondom gezondheid.’
Defraeye plaatst daar wel een kanttekening bij. ‘De impact van data-gedreven, gepersonaliseerde voeding, in vergelijking met een algemeen gezonder dieet, moet nog verder onderzocht worden. Bovendien moeten we overpersonalisering vermijden: focus liever op de algemene gezondheid van een grote groep. De belangrijkste uitgangspositie is dat we gezonde voeding beschikbaar willen maken voor zoveel mogelijk mensen. Daar valt meer gezondheidswinst te behalen dan bij deze overpersonalisatie voor een kleine groep mensen.
Pas mooi bij https://www.jeleefstijlalsmedicijn.nl/voeding-als-medicijn/