Zo kan Wageningen er over een eeuw uitzien met onder meer verdichting van het centrum en wonen op de dijk, hoogbouw op de Wageningse Berg en hubs. Bron wur.nl Hoe zou een klimaatbestendig Wageningen er in 2120 uit kunnen zien? Onderzoekers van WUR en ambtenaren van de gemeente keken in de glazen bol.
Kijk maar eens goed naar de kaart op deze pagina’s. Zo wordt het dus niet. Om de doodeenvoudige reden dat niemand de toekomst kan voorspellen. ‘We weten niet hoe het klimaat, de mobiliteit en de bevolkingsomvang er over honderd jaar uitzien’, erkent onderzoeker Natuurlijke Klimaatoplossingen Sverre van Klaveren. ‘Als je honderd jaar vooruit gaat denken, kom je los van wat er wel of niet kan. Je moet terug naar welke waarden je centraal stelt.’
Die waarden en uitgangspunten zijn dezelfde als die ten grondslag liggen aan het veelgeprezen project ‘Nederland in 2120’ van programmaleider Klimaat Tim van Hattum. Wageningen in 2120 is een lokale uitwerking daarvan, gemaakt door medewerkers en studenten van WUR samen met ambtenaren van de stad, het waterschap en de provincie. Voor diverse overheden zijn inmiddels soortgelijke toekomstbeelden gemaakt. ‘Maar deze is wel de dikste’, zegt Van Klaveren. ‘Juist omdat je zo lokaal bezig bent, gaat het minder om abstracte, grote lijnen en meer om lokale uitwerkingen. Je moet meer met gevoeligheden rekening houden.’
Woontorens
En die gevoeligheden liggen voor het oprapen. In het toekomstige Wageningen wordt bijvoorbeeld volop gewoond in de natuur aan de oostkant van de stad. Woontorens op de Wageningse Berg, in Wageningen-Hoog en op de Celtic Fields nabij de spoorlijn zijn anno 2024 ondenkbaar. ‘Eigenlijk proberen we hiermee te provoceren’, reageert Van Klaveren. ‘De gemeente moet nadenken over waar en hoe er wordt gebouwd. In de toekomst zal de Rijn een grillige regenrivier worden. Er is meer kwelwater vanaf de Veluwe en de buien zijn heviger. Bouwen in de Gelderse Vallei aan de westkant kan tot natte voeten leiden. Je ziet nu al dat in Kortenoord de kruipruimtes geregeld onder water staan. Bouwen aan de westkant kan wel, maar dan bijvoorbeeld op palen. Waarom zou die oostkant niet kunnen?’
Een campus die leeg is na vijf uur, is zonde van de ruimte
Een andere blikvanger is de vijfhonderd meter brede dijk langs de stad. Op die dijk wordt volop gewoond. Nee, dit is niet de moderne versie van het verfoeide plan uit de jaren zeventig om de uiterwaarden vol te bouwen, zegt Van Klaveren. ‘Dat is niet wat we beogen. De rivier moet juist de ruimte krijgen en de uiterwaarden blijven behouden. Het idee is dat de huidige dijk niet meer alleen een weg is, maar multifunctioneel wordt gebruikt. Over de voorgestelde breedte kun je je twijfels hebben. Daarover is binnen de groep ook best gesteggeld.’
Autovrij
Voor verkeer is weinig plek meer in het toekomstige Wageningen. De stad is grotendeels autovrij. Het asfalt heeft plaatsgemaakt voor woningen, groen, recreatie en stadslandbouw. Vervoer van en naar de stadsranden vindt plaats via monorails hoog boven de grond. Die lijnen vallen opmerkelijk genoeg exact samen met die van de vroegere tramlijnen. Van Klaveren: ‘Hoe vervoer er over honderd jaar uitziet, is heel speculatief. We stellen een monorail voor, maar het kan natuurlijk net zo goed iets anders zijn. Het gaat erom dat de bebouwde kom van de stad er is om te leven en te verblijven. Aan de randen kom je bij het snellere vervoer, die naar hubs leiden voor verder vervoer.’
We provoceren hiermee
Een eyecatcher is ook de inrichting van het Binnenveld. Langs de oevers van de Grift komt een groot moerasbos. Elders in het Binnenveld zijn volop proefvelden, waarop WUR en de stad inclusieve landbouw bedrijven, nieuwe woonvormen en materialen ontwikkelen en alternatieve energie opwekken. In de visie is sowieso een grote rol voor WUR weggelegd. Zo wordt er ook op de campus volop gewoond. ‘Een campus die leeg is na vijf uur, is zonde van de ruimte’, legt Van Klaveren uit. De uitdagingen waar we voor staan op het gebied van woningbouw, duurzame energie en transitie van de landbouw vergen veel ruimte. Op de campus wordt die ruimte nu maar voor één doel ingezet.’
Energievoorziening
Het Wageningen van 2120 telt naar schatting 60.000 inwoners. Dat is een doorrekening van de huidige groeilijn. En dus koffiedikkijken. Honderd jaar vooruitzien valt niet mee. En vooral niet waar het concrete zaken betreft, zoals de energievoorziening. Elk huishouden voorziet zichzelf in 2120 van energie. Hoe, dat is niet te voorzien, zegt Van Klaveren. ‘Aardgas is een mooi voorbeeld van de tijdelijkheid van dingen. Grootschalig gebruik van aardgas is pas sinds de jaren zestig uitgerold. En nu, zestig jaar later, zijn we het alweer aan het uitfaseren. Er kan de komende tijd dus makkelijk een nieuwe technologie worden ontwikkeld die over honderd jaar ook alweer is verdwenen.’
Weinigen van nu zullen het Wageningen van 2120 meemaken. ‘Maar als het zou kunnen, zou ik het meest benieuwd zijn naar het Binnenveld’, zegt Van Klaveren. ‘Naar het moerasbos en de andere vormen van landbouw. En naar het karakter van de Eng, waar wij boslandbouw voorstellen.’ En ja, hij zou ook zeker even naar de Wageningse Berg gaan. ‘Met een knoop in mijn maag kijken hoe de visie daar heeft uitgepakt. Ik wandel daar namelijk graag.’
Lees ook:
