Voor het onderzoek worden vleeskuikens, varkens en vleeskalveren bemonsterd. Foto Diego San via Unsplash Darmbacteriën in landbouwhuisdieren zijn de afgelopen tien jaar minder resistent geworden tegen antibiotica.
Dat blijkt uit de zogenoemde NethMap/MARAN-rapportage van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Wageningen Food Safety Research (WFSR), Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) en Universiteit Utrecht (UU). Deze instituten monitoren in opdracht van de overheid de antibioticaresistentie bij zowel mens en dier als in voeding.
Fors minder gebruik
Het monitoringsonderzoek toont dat de antibioticaresistentie van darmbacteriën bij alle landbouwhuisdieren de afgelopen tien jaar is gedaald. Bij vleeskuikens nam de antibioticaresistentie zelfs af tot het laagste niveau sinds 1998. Dat is in lijn met de forse daling van het antibioticagebruik bij deze dieren: in 2021 ruim 30 procent lager dan het jaar ervoor, volgens cijfers van de Autoriteit Diergeneesmiddelen.
Volgens diezelfde autoriteit zijn over de gehele linie minder antibiotica verkocht en gebruikt voor landbouwhuisdieren. In vergelijking met het referentiejaar 2009 is de (toen nog behoorlijk hoge) verkoop van antibiotica voor landbouwhuisdieren in 2021 met 70,8 procent gedaald. Dat valt mede te verklaren doordat in 2015 de regels zijn aangescherpt voor antibiotica die cruciaal zijn om infecties bij de mens te behandelen; dergelijke antibiotica mogen alleen nog bij hoge uitzondering worden gebruikt bij dieren.
Voedselinfecties
De antibioticaresistentie bij landbouwhuisdieren wordt jaarlijks gemonitord. De voedselautoriteit NVWA neemt daartoe steekproefsgewijs monsters van vleeskuikens, varkens en vleeskalveren, die WBVR onderzoekt op antibioticaresistentie. ‘Binnen dat monitoringsprogramma onderzoeken we naast E. coli ook Salmonella- en Campylobacter-bacteriën. Dat zijn onder andere veroorzakers van voedselinfecties en daarom vanuit het oogpunt van volksgezondheid belangrijk om goed te monitoren’, legt Kees Veldman uit, werkzaam bij WBVR als hoofd van het Nationaal Referentie Laboratorium Antibioticaresistentie in dieren.
Antibiotica-onderzoek
Antibioticaresistentie is wereldwijd een toenemend probleem. Dit voorjaar brachten Wageningse ontwikkelingsbiologen en Duitse natuurkundigen de diverse evolutieroutes naar antibioticumresistentie in bacteriën in kaart. In Wageningen wordt ook volop gezocht naar nieuwe antibiotica waartegen bacteriën (nog) geen resistentie hebben opgebouwd.
