Foto: Wikimedia Duurzame biologische boeren schoten er niets mee op. Dat stelt de Wageningse socioloog Jan Douwe van der Ploeg.
De eerste onderhandelingsronde tussen de boeren-actievoerders en het ministerie leverde de toezegging op dat het huidige kabinet afziet van een generieke krimp van de veestapel. Na de tweede gespreksronde stelde minister Schouten dat ze boerderijen nabij natuurgebieden niet gedwongen zou sluiten. Dat waren geen resultaten die in het belang waren van alle boeren in Nederland, betoogt Van der Ploeg in een artikel in Journal of Peasant Studies. ‘Het enige wat het Landbouw Collectief wilde bereiken was ruimte voor boeren-ondernemers om te groeien en uitstel van stikstof- en klimaatmaatregelen.’
Stikstof
Volgens Van der Ploeg boekt het Landbouw Collectief geen resultaten waar alle boeren belang bij hadden, zoals het schrappen van overtollige regelgeving of de ruimte om op boerderij-niveau invulling te geven aan stikstof- en klimaatbeleid. De ‘milieuresultaten’ die het Landbouw Collectief boekte – minder stikstof in het voer, minder kunstmest en water bij de mest voegen – zijn allang in gebruik bij boeren die de Nederlandse landbouw willen verduurzamen. Die trekken bij de huidige boerenprotesten en onderhandelingen aan het kortste eind, aldus de socioloog.
Boeren die de Nederlandse landbouw willen verduurzamen trekken bij de huidige boerenprotesten en onderhandelingen aan het kortste eind
Verdomhoekje
Uit een enquête van dagblad Trouw bleek vorig jaar dat bijna alle boeren het gevoel hebben dat de landbouw in het verdomhoekje zit. Driekwart van hen vindt dat ze twintig jaar geleden beter konden boeren dan nu en dat consumenten teveel eisen stellen zonder daarvoor te betalen. Ruim de helft van de boeren vindt dat de huidige exportlandbouw niet is vol te houden.
Crisis
Achter deze cijfers gaat een diepe verdeeldheid onder de boeren schuil, meent Van der Ploeg. Biologische en multifunctionele boeren willen ruimte en mogelijkheden om de landbouw duurzamer in te richten. Ze zien in dat de landbouw in crisis is en een stikstof- en klimaatprobleem heeft. De industriële boeren, onder meer verenigd in Farmers Defence Force, willen hun exportgerichte en vervuilende landbouwpraktijk voortzetten en ontkennen de stikstof- en klimaatproblemen. Ze zeggen dat het stikstofprobleem is ‘gefabriceerd’ door de overheid en actiegroepen. De agribusiness, die ook wil groeien, ondersteunt deze populistische groep boeren. Die groep heeft de boerenprotesten naar zijn hand gezet en dat belemmert de ontwikkeling van een duurzame landbouw, stelt Van der Ploeg.