Je was verbaasd over de vele vormen van kringlooplandbouw die er zijn?
‘Er is een gepolariseerde discussie over grondgebonden en biologisch versus efficiënt en hightech. Als consument krijg je daardoor het idee dat de gangbare en biologische landbouw heel erg van elkaar verschillen Maar bij het maken van onze documentaire Kringlooplandbouw doorgrond merkten we dat hightech ook kringloop kan zijn.’
Hoe merkten jullie dat?
‘We zijn bij een tuinder geweest die groenten op water teelt, dus zonder grond. Dat is heel duurzaam; alle water met voedingsstoffen gaat weer het teeltsysteem in. Dit is alleen niet het beeld dat mensen hebben bij kringlooplandbouw. Dat is ook wel logisch, want je kunt als consument moeilijk op producten uit kringlooplandbouw selecteren. Je kunt in de supermarkt alleen het onderscheid zien tussen gangbaar en biologisch.’
Wat viel je nog meer op tijdens het maken van de documentaire?
‘Ik heb tuinders gezien met zonnepanelen en aardwarmte, waarmee ze woonhuizen in de buurt verwarmen. Dat het zo duurzaam kan, wist ik niet. We waren ook bij een biologisch kaasbedrijf dat aanvankelijk moeite had om een markt te vinden voor de kaas. Door de houderij en het voerregime was die veel duurder dan gangbare kaas. Het bedrijf kreeg die prijs er pas voor door zich te onderscheiden met smaak, en niet met het verhaal dat het bedrijf heel duurzaam is. Telkens is het zoeken voor boeren welke vorm circulaire landbouw moet hebben.’
Als ik minister Schouten was, dan zou ik…
‘De duurzame landbouw in alle teelt- en houderijsystemen stimuleren. En ik zou met de supermarkten gaan overleggen over een keurmerk, zodat consumenten kunnen zien welke producten aan de kringloopeisen voldoen.’