Door het voedselsysteem te veranderen, kunnen we bijna 10 miljard mensen voeden in 2050 zonder de grenzen van de planeet te overschrijden. Foto Shutterstock Dat voedselsystemen een belangrijke rol spelen in onze gezondheid en die van de planeet, weten we al lang. Een tweede EAT-Lancet Commissie van gezaghebbende experts, waaronder hoogleraren Hannah van Zanten en Wim de Vries, benadrukt dit nu nogmaals.
Vandaag presenteren de auteurs in Zweden hoe in 2050 bijna 10 miljard mensen voedzaam én rechtvaardig kunnen eten binnen de grenzen van de aarde: met andere voedselsystemen. Om dat te bereiken zijn volgens de experts dringende beleidsmaatregelen, een veranderde voedselconsumptiepatronen en een herschikking van mondiale financiële prikkels nodig.
Modellen
De commissie is kritisch, maar hoopvol. Door te modelleren onderzochten zij de mogelijke effecten van veranderingen in voedselsystemen op vijf van de planetair grenzen – klimaat, land, zoet water, nutriëntenverontreiniging en nieuwe entiteiten. Hun conclusie: transformatie bevordert zowel de gezondheid van de mens als de druk op het milieu.
WUR-professor Hannah van Zanten (Earth Systems and Global Change) is expert op het gebied van circulaire voedselsystemen. Ze werkte mee aan een van deze modellen. ‘Het is heel belangrijk dat we de problemen integraal aanpakken. We hebben een combinatie van oplossingen nodig. Circulariteit verhoogt de efficiëntie van het systeem, maar is geen wondermiddel. Alleen door circulariteit te combineren met een gezondere voeding, het verhogen van de productiviteit en veranderingen in de distributie van resources, kan de mensheid ervoor zorgen dat gezond voedsel wordt geproduceerd met respect voor onze planeet.’
Rendement
Het Planetary Health Diet (PHD, zie kader) is ook nu de kern van het rapport. Door wereldwijd volgens deze richtlijnen te eten, kunnen we binnen de planetaire grenzen blijven. Dit voedingspatroon verbetert de gezondheid en zorgt voor een afname van voedingsgerelateerde chronische ziekten, schrijven de auteurs. Ook voorkomt zo’n duurzamer eetpatroon wereldwijd ongeveer 15 miljoen vroegtijdige overlijdens per jaar.
Een hervorming van onze voedselsystemen is niet goedkoop, maar kan een rendement van 5 biljoen dollar per jaar opleveren aan betere gezondheid, herstelde ecosystemen en klimaatbestendigheid, blijkt uit het rapport. Dat is meer dan tien keer zo hoog als de investering die nodig is voor deze hervorming.
Food in the Anthropocene
In 2019 kwam EAT-Lancet Commissie 1.0 met een wetenschappelijk rapport over gezonde voedingspatronen die passen binnen een duurzaam voedselsysteem: Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Daarin bundelden zij kennis over gezonde voeding binnen duurzame voedselsystemen. Zij introduceerden destijds onder meer het Planetary Health Diet: een voornamelijk plantaardige dieet met optionele, matige hoeveelheden dierlijke voedingsmiddelen en beperkte toegevoegde suikers, verzadigde vetten en zout.
Een tweede EAT-Lancet commissie presenteert nu een tweede wetenschappelijk rapport: The EAT–Lancet Commission on healthy, sustainable, and just food systems. Onder meer WUR-hoogleraren Hannah van Zanten en Wim de Vries werkten mee aan dit rapport. Van Zanten was hoofdonderzoeker van een studie naar de impact van veranderingen in voedingspatronen en verbeterde circulariteit, De Vries was hoofdonderzoeker naar de kwantificering van planetaire grenzen voor stikstof en fosfor.
