Filosoof Matthijs Schouten, zangeres Nynke Laverman en pianist Sytze Pruiksma. Foto Resource Het begon als een wild idee van WUR-onderzoeker Bas Breman en podcastmaker Antonie Stip, om ‘iets’ te doen met de kracht van verhalen over de natuur. Het resulteerde in een volgeboekte bijeenkomst in Omnia, met een indrukwekkende opening door emeritus hoogleraar Matthijs Schouten en zangeres Nynke Laverman.
Breman schetste dan maar solo hoe dit initiatief was geboren. Hoe hij een paar jaar geleden betrokken raakte bij de zogenoemde Toekomstverkenning voor Natuur, een traject onder leiding van het Planbureau voor de Leefomgeving dat erop gericht is om toekomstscenario’s te maken waarmee beleidsmakers voorbij de waan van de dag kunnen kijken. Hij omschreef het als een leerzaam en nuttig maar tegelijkertijd behoorlijk stroperig traject, waarbij het niet moeilijk is om je te verliezen in data, modellen en ambtelijke termen zoals MetaNatuurPlanner of het Natuurlijk Kapitaal Model. ‘Maar ik heb altijd voor ogen gehouden dat bij het maken van een scenario in essentie gaat om het maken van een goed verhaal’, aldus Breman.
Waarde van verhalen
Onder meer als mede-begeleider van WUR’s relatief nieuwe ‘buitenvakken’, raakte hij extra overtuigd van de waarde van verhalen: persoonlijke verhalen over wat natuur voor mensen betekent, maar ook verhalen uit andere culturen en historische verhalen. ‘Ik ben toen op zoek gegaan naar meer voorbeelden en kwam de podcast tegen van Antonie: onder de vlag van de Vlinderstichting iedere twee weken een goed gesprek met mensen met een enorme passie voor natuur.’
Hij stuurde Stip een mailtje en daarna ging het balletje rollen: Wageningen Dialogues werd erbij betrokken, evenals onderzoeksprogramma Biodiverse Environment, het Wageningen Biodiversity Initiative toonde zich enthousiast – en zo vond maandagmiddag een bijeenkomst plaats waar ruim 250 natuurliefhebbers op afkwamen die op hun eigen manier ook iets in beweging willen zetten via verhalen, zoals beleidsmakers, wetenschappers, mensen uit het onderwijs, vertegenwoordigers van ngo’s en aanjagers van burgerinitiatieven.
Wetenschap en kunst
De aanwezigen werden getrakteerd op een indrukwekkende opening: de combinatie van een filosofische rede door Matthijs Schouten, WUR’s emeritus bijzonder hoogleraar ecologie en filosofie van het natuurherstel, en de live uitgevoerde muziek van Nynke Laverman. De rode draad: waar komt toch het idee vandaan dat de mens zich de natuur mag toe-eigenen, dat haar betekenis is gelegen in de waarde die ze voor de mens heeft? En hoe valt dat paradigma te veranderen? Hun samenspel vormde een indringend pleidooi om wetenschap en kunst, ratio en gevoel met elkaar te verbinden. De betovering ervan laat zich lastig omschrijven, maar een video-impressie komt binnenkort online, beloofde Breman.
Meestervertellers
Ook andere meestervertellers deelden hun inzichten en ervaringen over de natuur. Zoals bioloog en schrijver Arita Baaijens, die haar toehoorders door een andere lens naar natuur liet kijken via verhalen over haar ontdekkingsreizen in onder meer Siberië en Papoea-Nieuw-Guinea.
Veel interesse was er ook voor het relaas van WUR-klimaatonderzoeker Tim van Hattum. Donderdag komt zijn nieuwste boek uit: Klimaatkampioen, waarmee hij laat zien dat het nog niet te laat is om het tij te keren, aldus de flaptekst. Eerder zette hij met zijn boek Only Planet al een hoopgevend klimaatverhaal neer dat nu de inspiratiebron vormt voor een rondreizende musicalproductie.
Vervolg
Voor wie er nu niet bij kon zijn, komt een nieuwe kans: Toekomst voor Natuur Live krijgt een vervolg. Het KLV-fonds van WUR-alumni heeft daarvoor alvast een financiële bijdrage toegezegd. ‘We hebben heel veel mooie reacties gekregen. Blijkbaar hebben we een snaar geraakt’, aldus Breman.
