Elke 1000 gram bovenop een geboortegewicht van 3000 gram hangt samen met een verhoogd darmkankerrisico van negen procent. Foto Shutterstock Overgewicht op jonge leeftijd – zelfs bij geboorte – hangt samen met een verhoogd risico op darmkanker later in het leven. Dat blijkt uit onderzoek van postdoc Moniek van Zutphen van Humane Voeding & Gezondheid. ‘Preventie is belangrijker dan ooit’, stelt ze.
Van Zutphen onderzocht het verband tussen overgewicht in de jeugdjaren en darmkanker op latere leeftijd. ‘We wisten al dat overgewicht bij volwassenen samenhangt met darmkanker. Nu wilden we weten wat het effect is van overgewicht in jongere levensfasen’, legt ze uit. Ze bundelde bestaande onderzoeksresultaten, analyseerde het verband voor verschillende leeftijdsgroepen en liet een panel van internationale experts de bewijskracht beoordelen.
Twaalf procent hoger risico
Van Zutphen keek naar geboortegewicht en de levensfasen kind, tiener en jongvolwassen (18-25 jaar). ‘Elke 1000 gram bovenop een geboortegewicht van 3000 gram hangt samen met een verhoogd risico op darmkanker van negen procent. Bij jongvolwassen stijgt het risico met twaalf procent per vijf bmi-eenheden (de verhouding tussen lengte en gewicht, red.) bovenop een bmi van 18,5′, aldus Van Zutphen. ‘Dit onderstreept het belang van preventie vanaf jonge leeftijd.’
De Wageningse postdoc voerde het onderzoek uit in samenwerking met het World Cancer Research Fund (WCRF). Een internationale panel van dat fonds, bestaande uit onderzoekers uit onder meer uit Amerika, Engeland en Nederland, beoordeelde de bewijskracht van haar analyses. ‘Zij vonden het bewijs overtuigend. Het kreeg de classificatie sterk.’
Obesitasepidemie
Universitair hoofddocent Dieuwertje Kok, nauw betrokken bij dit onderzoek, plaatst wel een kanttekening. ‘We zien sterke verbanden, maar kunnen op basis van deze data niet stellen dat overgewicht op jonge leeftijd direct darmkanker veroorzaakt. Het kan dat gewicht op jongere leeftijd samenhangt met andere risicofactoren op latere leeftijd. In dat geval speelt misschien juist het gewicht op volwassen leeftijd, of het verloop van gewicht gedurende het leven, een belangrijke rol.’ Volgens Kok vormen de resultaten vooral een vertrekpunt voor verder onderzoek. ‘We willen nu beter begrijpen op welke manier factoren zoals hormonen, genen, omgeving of leefstijl de gevonden relaties kunnen verklaren.’ Ze benadrukt: het hebben van een baby met een hoger geboortegewicht, is – in deze context – vooralsnog geen reden tot zorgen.
Van Zutphen uit haar zorgen over de toekomst. ‘Wij zijn een van de eersten die dit verband op deze manier onderzoeken, maar de uitkomsten zijn niet verrassend. Overgewicht heeft op meerdere vlakken een nadelige invloed op de gezondheid.’ Ze vreest dat de gevolgen mogelijk groter worden door een toename van overgewicht. ‘De onderzochte groep darmkankerpatiënten groeide op in een tijd met minder overgewicht dan nu. De huidige generatie kinderen loopt dus mogelijk nog meer risico.’
