Een van van de afspraken uit het convenant is meer weidegang voor koeien. Foto Resource Na een lange aanloop is vorige week het convenant Dierwaardige Veehouderij ondertekend. WUR is een van de partijen die ervoor werd geraadpleegd. Gelijktijdig vroeg het ministerie aan de Wageningse dieronderzoekers in kaart te brengen welke onbeantwoorde vragen en dilemma’s er nog zijn.
Het convenant Dierwaardige Veehouderij volgt op de vorig jaar aangenomen Wet dieren, die bepaalt dat de veehouderij uiterlijk per 2040 ‘dierwaardig’ moet zijn. Wat dat begrip precies inhoudt, is geconcretiseerd in sectorplannen voor de vier grootste sectoren: varkens, pluimvee, koeien en een nog af te ronden plan voor kalveren. Juridisch worden de afspraken verankerd in een zogenoemde Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), die sinds vorige week ter consultatie ligt.
WUR is een van de partijen die ervoor zijn geraadpleegd. Best een precaire rol, vindt Livestock-onderzoeker Karel de Greef. ‘Onze taak is om te onderzoeken, en op basis daarvan te duiden, hoe dieren in elkaar zitten, hoe ze dingen beleven, hoe de dierhouderij daaraan tegemoet kan komen en of – en hoe – eventuele tekortkomingen te compenseren zijn. Wij kunnen de bandbreedtes aangeven: wanneer zien we signalen van positief welzijn bij de dieren, bij welke waardes constateren we ongerief en vanaf welk punt kan sprake zijn van welzijns- of gezondheidsschade? Maar uiteindelijk is het aan de politiek om de norm te bepalen.’
‘Normeren is een politieke keuze,’ beaamt dieronderzoeker Fleur Hoorweg, ‘maar de wetenschappelijke invalshoek is wel nodig om goed te kunnen normeren. De behoeften van het dier staan niet op zichzelf. Er zijn meer belangen die meewegen in zo’n convenant, zoals economische afwegingen, praktische haalbaarheid en invloed op het milieu. Het is aan ons als dierwetenschappers om in kaart te brengen wat de consequenties zijn van bepaalde beleidskeuzes op het welzijn van dieren.’
Kennishiaten
Parallel aan de ontwikkeling van de sectorplannen brengt WUR, in opdracht van het ministerie van LVVN, de kennishiaten in kaart wat betreft de vragen en dilemma’s die nog onbeantwoord zijn rond het concept dierwaardige veehouderij. De Greef werkt ook mee aan dit door Hoorweg geleide project. Ze namen er interviews voor af met uiteenlopende belanghebbenden: van dierhouders en dierenwelzijnsorganisaties tot supermarktorganisaties en overheden. Die leverden een lange lijst dierwetenschappelijke vragen op, zowel heel toegepaste als meer fundamentele – bijvoorbeeld over positief dierenwelzijn, maar ook over allerlei ketengerelateerde vragen en economische, juridische en technische kwesties. Het eindresultaat moet voor het ministerie de basis vormen voor een later te maken kennisagenda. Aan de hand van deze kennisagenda willen de convenantpartijen (inclusief het ministerie) het benodigde onderzoek inrichten om de sectoren richting dierwaardigheid te helpen.
Reacties
Demissionair landbouwminister Wiersma (BBB) noemde het convenant ‘een stap naar verdere verbetering, zonder het onmogelijke te vragen van veehouders’. Wakker Dier – geen partij in het convenant – toonde zich kritisch: ‘De geplande welzijnsverbeteringen zijn minimaal, de overgangstermijnen te lang en de ontsnappingsclausules talrijk.’ De Dierenbescherming erkent dat het convenant niet zaligmakend is, maar wijst erop dat de afspraken ‘het leven van miljoenen dieren ingrijpend verbeteren.’ Een dierwaardiger veehouderij is nou eenmaal makkelijker gezegd dan gedaan. Dat concludeerde ook Wageningen Economic Research (sinds januari Wageningen Social & Economic Research) afgelopen najaar al in een sociaaleconomische impactanalyse van het convenant. Vorige week brachten de WSER-onderzoekers een nieuwe analyse uit, dat de verwachte kosten van het convenant kwantificeert, zowel op bedrijfsniveau als voor de vier sectoren. Die liggen tot 2040 op 5,9 tot 8,4 miljard euro.
De minister trekt 51 miljoen euro uit voor de uitvoering van het convenant. Ook stelt ze een Autoriteit Dierwaardige Veehouderij in die in 2028, 2033 en 2038 de voortgang zal beoordelen. De samenstelling van de Autoriteit is nog niet bekend gemaakt. Datzelfde geldt voor het toetsingskader.
