Het artikel ‘We moeten het over China hebben’ dat Resource vorige week publiceerde, maakte een stroom reacties los. Sommigen vonden het goed dat het artikel kritische geluiden uit de organisatie over de samenwerking met China aankaart, anderen beschuldigden de redactie van sinofobie en racisme. Ook rector Arthur Mol reageerde kritisch op het stuk.
De redactie heeft alle reacties gelezen – op alle voor ons toegankelijke (interne en externe) platforms. Er is een duidelijk verschil tussen wat de redactie had willen overbrengen met het verhaal, en het effect dat het heeft op een deel van onze lezers. Die commotie vraagt om een redactionele verantwoording. Bij dezen.
Aanleiding
De kiem voor dit artikel werd afgelopen najaar gelegd, toen de redactie werd getipt over een kritisch evaluatierapport over de samenwerking met China van de directeuren van de Wageningse onderzoeksscholen. Vrijwel alle PhD’ers van WUR zijn daarbij aangesloten en zowel de promovendi als hun supervisors krijgen ondersteuning via deze scholen. Ook houden ze een vinger aan de pols bij PhD-begeleiding en -omstandigheden.
Als de directeuren kanttekeningen plaatsen bij de samenwerking met China, dan is dat relevant nieuws voor de WUR-community. Als journalistiek platform over WUR deed de redactie er nader onderzoek naar. In eerste instantie vooral via informele kanalen, gezien de gevoelige aard van het onderwerp. Na een tijdje wist de redactie via-via het rapport te bemachtigen. De tip bleek te kloppen: de evaluatie was kritisch.
Rond diezelfde tijd hoorde de redactie over de benarde financiële positie van promovendi met een CSC-beurs. We checkten die geluiden bij meerdere Chinese promovendi (zie ook onder kopje Illustratie).
Kanttekening
Het journalistieke graafwerk ging daarna verder. De redactie sprak met verschillende betrokkenen, die meer aspecten noemden van de samenwerking met Chinese overheidsinstanties waar ze kanttekeningen bij plaatsen. Zoals onder meer de weigering van CSC om benchfees te betalen; het feit dat er in de evaluatie voorbeelden staan dat data (met name bij sociaal-wetenschappelijk onderzoek) niet altijd toegankelijk en vrijelijk beschikbaar zijn – in de wetenschap een absolute no go. En er is, zo was ook in de evaluatie opgenomen – bezorgdheid over de onvrijheid van Chinese PhD’ers.
Niet iedereen wilde (durfde) mee te werken aan het artikel. Maar vier geïnterviewden (eentje onder voorwaarde van anonimiteit) gaven het artikel voldoende journalistieke basis. De redactie stemde de tekst voor publicatie met ze af op inhoudelijke onjuistheden. Vanwege de gevoelige inhoud kreeg ook rector Arthur Mol en de WUR-woordvoering inzage voordat het verhaal werd gepubliceerd.
Onze evaluatie
Nu het stof wat is neergedaald, staan we er nog steeds achter dat we het verhaal hebben gepubliceerd. Het artikel snijdt onderwerpen aan die belangrijk zijn voor de WUR-community. Maar met de kennis van nu ziet Resource in dat niet alle redactionele keuzes even gelukkig waren. We zien op social media, intranet en onze website dat het gesprek nu vooral gaat over Resource, en niet over de kwesties die het artikel adresseert. Sommige lezers geven aan dat ze formuleringen stigmatiserend vinden, zoals de zin in het intro ‘maar er is meer aan de hand met de Chinezen’.
Illustratie
Ook de illustratie heeft sommige lezers gekwetst. Zo’n spotprent is misschien in Nederland gebruikelijk, maar in andere landen is dat niet zo, was de kritiek. Ook hoorden we: ‘Jullie praten over ons, niet met ons.’ Dat klopt ten dele: over de CSC hebben we wel met Chinese PhD’ers gesproken, op hun verzoek off the record*. De kritische geluiden vanuit de onderzoeksscholen heeft Resource niet aan ze voorgelegd, vanuit de redenatie dat de kritiek niet gaat over de PhD’ers zelf, maar over de vorm en voorwaarden van deze samenwerking met China.
Tot slot. De onderwerpen die besproken worden zijn groot en veelzijdig, dat realiseren wij ons. Ook hiervoor geldt: wie over de inhoud van het verhaal met ons wil praten (of een ingezonden brief wil sturen) is zoals altijd van harte welkom en mogelijk leidt dat tot een verhaal in Resource.
Dank voor het artikel en deze redactionele uitleg.
Ik ben gesteld op mij studenten uit China, maar niet op het systeem.