Foto Brian Verhoeven Brian Verhoeven, masterstudent Earth & Environment, houdt wel van een beetje opwinding. In zijn vrije tijd jaagt-ie onweersbuien na. Naast zijn interesse in extreem weer, legt hij zich nu toe op onderzoek naar natuurbranden. Hij is net terug van een drieweeks uitstapje naar Catalonië, waar hij op pad ging met de plaatselijke bestrijders van natuurbranden.
Verhoeven houdt zich bezig met zogeheten convectief weer. Dat is weer waarbij opstijgende warme lucht een rol speelt, legt hij uit. Denk aan onweersbuien. Voor zijn scriptie combineert hij meteorologie met natuurbranden. De link ligt voor de hand: bij natuurbranden komt veel warme, opstijgende lucht vrij. In zijn meest extreme vorm leidt dat tot de vorming van pyrocumuluswolken.
En die zijn dus gevaarlijk. Hete lucht van een brand stijgt op, koelt onderweg af, en kan dan het punt bereiken dat een pyrocumuluswolk ontstaat. Verhoeven: ‘Door contact met droge lucht verdampt een deel van de wolk. De lucht koelt daardoor extra af, wordt te zwaar en stort naar beneden. Aan het aardoppervlak kan de lucht vervolgens geen kant op en verspreidt zich horizontaal.’
Windstoten
Door zo’n vallende luchtstroom kan plotseling de windrichting veranderen of treden onverwachte windstoten op. En dat kan grote gevolgen hebben voor het bestrijden van de brand of de veiligheid van de brandweermensen. Jammer genoeg – voor Verhoeven – liep hij zo’n wolk net mis toen hij op 25 juli tegen middernacht in Catalonië aankwam.
‘Er was toen net een grote brand aan de gang in Catalonië’, vertelt hij. ’Ik ben van het vliegveld rechtstreeks naar het operationele centrum van de brandweer gebracht, vlak bij het eigenlijke vuur. Er bleek zich die avond een pyrocumulusnimbuswolk te hebben gevormd, zeg maar de grote broer van een pyrocumuluswolk, maar die heb ik dus op een paar uur na gemist.’
Ik heb daar in temperaturen van 43 °C rondgelopen. De situatie verslechterde in rap tempo
Brian Verhoeven, masterstudent Earth & Environment
Daarna volgden een paar – wat branden betreft – rustige weken. ‘Maar in mijn derde week kreeg Spanje te maken met de hitte en de droge lucht waar de weken ervoor Griekenland en Turkije mee te kampen hadden. Ik heb daar in temperaturen van 43 °C rondgelopen. De situatie verslechterde in rap tempo. Ik heb toen nog meerdere bosbranden meegemaakt.’
Nieuwe kennis
Op gepaste afstand overigens. ‘Ik ben geen brandweerman. Ik ben meteoroloog. Maar ik heb wel de lichte douche van de blusvliegtuigen gevoeld.’ En de ervaring heeft hem een hoop opgeleverd. ‘Ontzettend veel nieuwe kennis, bijvoorbeeld over het lezen van een landschap. Bij een natuurbrand is de brandstof een hele belangrijkste factor. Branden beginnen bij wat er op de grond ligt.’
Wat Verhoeven nu ook zeker weet: hier wil hij mee verder. ‘Er is nog ontzettend veel werk aan de winkel. De basisprincipes van hoe pyrocumuluswolken ontstaan zijn wel bekend. Maar we weten nog lang niet alles.’ Of dat resulteert in een promotietraject weet hij nog niet. ‘Ik ga eerst nog een minor Educatie doen en een half jaar stage lopen op een middelbare school in de buurt. Daarmee rond ik mijn masterstudie af. Wat ik daarna precies ga doen is niet zeker.’
