Foto Markus Spiske/Unsplash Floor van Meer, onderzoeker Data Science bij Wageningen Food Safety Research, bestudeerde MRI-scans van de hersenen van kinderen – en van een ouder van het hetzelfde geslacht – om te zien hoe zij reageren op plaatjes van ongezond eten. ‘Kinderen met overgewicht bleken dubbel kwetsbaar.’
We worden dagelijks verleid om ongezond te eten. Ook jonge kinderen. En dat terwijl het deel van het menselijk brein dat verantwoordelijk is voor zelfcontrole – het maken van afwegingen en keuzes – zich nog ontwikkelt tot je in de dertig bent. Kunnen kinderen al die ongezonde verleidingen wel weerstaan, vroeg Van Meer zich af. En maakt het dan nog uit of je overgewicht hebt of niet?
Van Meer gebruikte voor haar onderzoek – uitgevoerd bij het UMC Utrecht, maar afgerond in Wageningen – hersenenscans van kinderen (10-17 jaar) en hun volwassen ouders (30-67 jaar) van het gelijke geslacht. Door hen vooraf te instrueren dat ze na afloop moesten aanwijzen welke producten ze hadden gezien, keken de deelnemers met extra aandacht naar de voedselproducten die op een scherm geprojecteerd werden terwijl de MRI-scanner in kaart bracht welk deel van de hersenen daarbij actief was.
Dubbel oneerlijk
Van Meer beoordeelde de hersenreacties op het zien van gezond versus ongezond eten en bekeek daarbij ook de body mass index (bmi – de verhouding tussen gewicht en lengte) en leeftijd van de deelnemers. ‘Uit de hersenactiviteit blijkt dat het voor kinderen mogelijk moeilijker is om gezonde keuzes te maken dan voor volwassenen.’ Het deel van de hersenen dat bij volwassenen oplicht bij blootstelling aan plaatjes van ongezond eten, en dat betrokken is bij zelfcontrole, reageerde bij kinderen veel minder sterk. Zelfs de oudere kinderen reageerden anders dan volwassenen. ‘Ondanks dat ze volgens de wet bijna volwassen zijn, hebben ze minder zelfcontrole dan de volwassenen in dit onderzoek.’
Kinderen met een hoge bmi, ofwel overgewicht, bleken nog een stapje gevoeliger voor ongezond eten dan kinderen met een normale bmi: hun hersenen lieten minder activatie zien in de gebieden die betrokken zijn bij zelfcontrole. Van Meer vond dat bmi-effect niet terug in volwassenen. ‘Het kan zijn dat kinderen die minder zelfcontrole hebben, meer gaan eten en daardoor een hogere bmi hebben, maar het kan ook andersom: doordat ze zwaarder zijn, veranderen hun hersenen en dat maakt hen gevoeliger voor voedselprikkels’, aldus Van Meer. ‘Los daarvan betekent het wel dat kinderen met overgewicht mogelijk moeilijker verleidingen kunnen weerstaan dan kinderen met een gezond gewicht, en nog moeilijker dan volwassenen – dat is dubbel oneerlijk.’
Beleid
De volgende stap is dat beleidsmakers of de politiek hier iets mee doen, verzucht Van Meer. ‘Er mogen al een aantal jaar geen Dora’s, Spidermans of andere kinderidolen meer op verpakkingen van kinderkoekjes staan, maar wat mij betreft mag die wetgeving voor marketing op ongezond voedsel wel aangescherpt worden. En gehandhaafd. Ik wil kinderen niet verbieden om ongezonde dingen te eten, maar we kunnen het wel minder aantrekkelijk maken.’
