© Sven Menschel
Allerlei ranglijsten spelen voor scheidsrechter in het wedstrijdje tussen de beste universiteiten van de wereld. Ze kiezen diverse criteria en verklaren dan welke universiteit de allerbeste is. Dat heeft veel invloed: universiteiten (en landen) willen dolgraag opklimmen in de rangorde.Maar de ene lijst is de andere niet: het is maar net hoe je de universiteiten vergelijkt en welke bronnen je kiest. Daarom scoort de ene Nederlandse universiteit beter in de ranking van Times Higher Education, de andere in de QS-ranking en een derde in de Shanghai-ranking. De makers van de Leiden Ranking (onderzoeksinstituut CWTS) doen het al een paar jaar anders. Voor de derde keer publiceren ze hun ‘doe-het-zelf-ranglijst’. Gebruikers mogen (deels) zelf bepalen hoe ze de wetenschappelijke prestaties van universiteiten willen vergelijken. SchietschijfDe reputatie van universiteiten speelt hier geen rol en ook de kwaliteit van het onderwijs telt niet mee. De onderzoekers van het CWTS brengen alleen maar de wetenschappelijke ‘impact’ in kaart. Met andere woorden: hoe vaak wordt een wetenschappelijk artikel van een universiteit geciteerd in andere wetenschappelijke artikelen? Het klinkt overzichtelijk, maar die vergelijking leidt niet automatisch tot één starre ranglijst.Vergelijk het met een schietschijf: je kunt kijken hoe vaak wetenschappelijke artikelen de roos raken (en de rest negeren) of je kunt kijken hoe vaak artikelen überhaupt de schietschijf raken (zodat alleen de echte missers buiten beeld blijven). DelftDus kun je in de Leiden Ranking kijken hoeveel artikelen van een universiteit de roos raken: welk deel van de publicaties behoort tot de absolute top, oftewel tot de meest geciteerde 1 procent van de wereld? Bij die keuze staat is de TU Delft de Nederlandse nummer één (en nummer 34 van de wereld). Wageningen en Utrecht belanden op nummer twee en drie. WageningenIs Delft daarom de beste universiteit van het land? Misschien niet, want je kunt ook een andere maatstaf kiezen en kijken welke artikelen tot de best geciteerde 5 procent behoren. Dan delen Delft en Wageningen de koppositie. UtrechtOf misschien rangschik je liever op basis van de meest geciteerde 10 procent: dan zakt Delft opeens naar de vijfde plaats en wint Utrecht het goud. Ook Wageningen heeft het lastig in dit wedstrijdje en grijpt net naast het podium. Zilver en brons gaan naar de Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam. LeidenOf kijk je liever naar hoeveel artikelen van een universiteit tot de best geciteerde 50 procent van de wereld behoren? Dat zijn dus alle artikelen die boven de middelmaat uitsteken, al is het maar een klein beetje. Dan staat Leiden bovenaan (nr. 39 van de wereld), gevolgd door Rotterdam en Utrecht. Delft zakt weg naar de tiende plaats binnen Nederland. TilburgTilburg University eindigt in alle vier de rijtjes onderaan. Maar ook dat is een kwestie van perspectief. Als je bijvoorbeeld alleen naar de sociale wetenschappen kijkt, stijgt Tilburg flink. WereldtopWelke selectie je ook maakt in de Leiden Ranking, tot de absolute wereldtop behoren nog altijd de bekende topuniversiteiten van de Verenigde Staten, zoals MIT, Princeton, Stanford en Harvard. Ook Cambridge en Oxford staan ertussen, plus de Zwitserse universiteiten van Zürich en Lausanne.