Wetenschap

‘Brussel hindert natuurinclusieve landbouw’

Natuurinclusieve landbouw kan zowel voor natuur als boer goed uitpakken, maar dan zijn wel de juiste randvoorwaarden nodig. Dat blijkt uit het onderzoeksproject Boeren voor Natuur. Eén van die voorwaarden is toestemming van de EU om subsidie te geven, zegt onderzoeksleider Judith Westerink van Wageningen Environmental Research.
Stijn van Gils

Foto: WUR

Samen met verschillende partners onderzocht WUR ruim tien jaar lang vier boerenbedrijven die meededen aan Boeren voor Natuur, een regeling waarbij boeren zelf natuur en landbouw met elkaar integreren. Dit is een voorloper voor wat nu ‘natuurinclusieve landbouw’ wordt genoemd.

Het idee erachter is simpel. Er is geen contract waarin staat dat een boer een bloemrijke akkerrand aan moet leggen. Wel is vastgelegd dat hij geen mest aan mag voeren. ‘De boer komt daardoor vanzelf voedingsstoffen op zijn land tekort en laat de randen en hoekjes onbemest. Ook heeft hij dan bijvoorbeeld het maaisel uit de oevers van sloten nodig om als meststof op zijn land te brengen’, vertelt Westerink. Afgelopen maandag presenteerde ze de eindconclusie van het onderzoeksproject. De onderzoekers keken daarbij zowel naar effecten op de natuur als naar effecten op de boer.

Mitsen en maren

Hun conclusie is breed en staat vol mitsen en maren. De onderzoekers zien bijvoorbeeld dat de boerenbedrijven daadwerkelijk zorgden voor meer natuurlijke elementen zoals bloemranden. Ook werden de weilanden gevarieerder en bloemrijker. Weidevogels, zoals de grutto, profiteerden echter niet van die verandering. Vermoedelijk omdat het landschap in het proefgebied te gesloten bleef met bomen en er veel recreanten in het gebied komen, terwijl weidevogels juist een open landschap en rust nodig hebben.

Ook bleek één van de paradepaardjes niet haalbaar: het bleek te veel gevraagd om helemaal geen voedingsstoffen van buiten aan te voeren. Eén van de boerderijen mocht in plaats daarvan toch wat voer aanvoeren, zolang dat werd gecompenseerd met afvoer van mest. ‘We zagen dat deze maatregel wel voor de gewenste verschraling zorgde, en daarmee voor meer variatie in de plantengroei.’

Hard statistisch bewijs voor het succes van Boeren voor Natuur hebben de onderzoekers met het project niet gekregen. ‘Dan zou je veel meer bedrijven moeten onderzoeken en dan kun je niet meer heel uitvoerig bekijken hoe alles binnen een bedrijf met elkaar samenhangt.’

Subsidie is pijnpunt

Langjarige subsidie bleek voor boeren noodzakelijk om het verlies aan inkomen te compenseren. ‘Een boer moet grote veranderingen in zijn bedrijf doorvoeren. Daarvoor is iets als een langjarig fonds echt nodig’, vertelt Raymond Schrijver die naar de economische effecten keek.

Die subsidie is een pijnpunt, want de Europese Commissie moet toetsen of dat geen verboden staatssteun is. ‘Die toestemming is er nog niet’, vertelt Westerink en dat is op dit moment nog de grootste belemmering voor het verder uitbreiden van Boeren voor Natuur. ‘Ik hoorde gisteren dat de beschikking er bijna door is. Dus ik hoop dat dit heel snel niet meer geldt.’

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.