© Roelof Kleis
Sinds eind april is de populier op het plein voor Orion online. De boom twittert dagelijks hoe groot de sapstroom is en hoe hard hij groeit. Hij, want de ruim drie decennia oude boom is een mannetje. De populier is een zogeheten Canadese populier, een hybride tussen onze inheemse populier en de Noord-Amerikaanse variant. De boom werd in april voorzien van apparatuur die de sapstroom en de dikte nauwkeurig meet. Op Treewach.net zijn die gegevens overzichtelijk bij elkaar gezet.
Jaarring
De twitterboom is een sprinter, concludeert bosecoloog Ute Sass-Klaassen na bestudering van het eerste meetseizoen. ‘Hij komt langzaam op gang, maar dan vormt hij in een mum van tijd, van midden mei tot midden juli, in amper maanden bijna 90 procent van zijn jaarring. Ter vergelijking: een eik in België groeide dit jaar een halve centimeter en een Belgische beuk en een Duitse grove den bijna één centimeter.’ Sass-Klaassen weet dat, omdat die bomen op soortgelijke wijze nauwgezet worden gemonitord.
De diametergroei van de populier over het groeiseizoen van 2017. Er zijn twee perioden uitgelicht waarin de dagelijkse cyclus van groei (oranje) en de sapstroom (blauw) te zien is. Sapstroom vindt plaats gedurende de dag en groei voornamelijk s’ nachts. In beide perioden verandert de groei abrupt als reactie op regenval (pijl) na een meerdaagse periode van droogte (Bron: Jonas van der Crone)
Ingewikkeld
Het is dit soort gegevens waar de onderzoekers binnen Treewatch op uit zijn. De timing en de snelheid van de groei is volgens Sass-Klaassen een enorm ingewikkeld proces dat van veel factoren afhangt. Aan de buitenkant van een boom valt daarover het een en ander af te lezen. Sass-Klaassen: ‘Het begin van de groei bijvoorbeeld valt tamelijk nauw samen met het uitkomen van het blad. Maar het einde van de groei is niet zomaar af te lezen. Dat zie je bij deze boom heel duidelijk: in augustus stopte de groei, terwijl de boom nog volop in blad stond.’
Spannend
De populier was dus nog niet in winterrust, concludeert Sass-Klaassen. Zij denkt dat de boom stopte met groeien om de gemaakte suikers op te slaan voor een goede start volgend voorjaar. ‘Op deze manier kunnen bomen risico’s van tekorten vermijden. Het vallen van de bladeren is dus bij deze boom geen indicatie voor het einde van de groei. Dat is juist het spannende van dit onderzoek, die relatie tussen de buitenkant en binnenkant van een boom.’
Timing
‘En dit is maar één boom, die hier op precies deze plek staat. Dat zegt natuurlijk nog niks over hoe het systeem in zijn algemeenheid werkt.’ Ze wijst daarbij op de populier die naast de twitterboom staat. Die is duidelijk later aan het verkleuren dan zijn buurman. ‘De timing van elke boom is weer anders. Dat zie je ook in lanen met dezelfde beplanting. Sommige bomen bloeien en verkleuren eerder dan andere.’ Nauwkeurig en langdurig bomen monitoren, moet helpen dit soort processen beter te begrijpen.
Over de tweets zijn we niet tevreden. We moeten meer informatie geven dan we nu doen
Ute Sass-Klaassen
Het eerste seizoen van de twitterboom zit er nu op. Sass-Klaassen wil volgend jaar ook op andere plekken bomen op deze manier monitoren. ‘We zijn overtuigd van de meerwaarde van dit systeem.’ Punt van aandacht zijn wel de tweets die de boom nar de ruim 4000 volgers verstuurt. ‘Daar zijn we niet tevreden over. We moeten meer doen aan het educatieve aspect, meer informatie geven dan we nu doen. Dat gaat ook gebeuren. Probleem is dat het allemaal tijd kost en het moet allemaal naast het gewone onderzoek.’