‘I support Trump’ staat er in grote letters op een pamflet dat het raam van de buren siert. Ik bevind me in een airBnB in Bosten samen met elf andere Wageningse studenten. De reden? Finale van iGEM: een internationale wedstrijd in synthetische biologie. De Amerikaanse clichés zoals we ze van tv kennen vliegen ons om de oren. Big cars, grote niet-duurzame huizen en maple syrop. Maar de presidentsverkiezingen en het bijbehorende campagnemateriaal spannen toch echt de kroon. Pamfletten, patriotistische bumperstickers: input voor interessante discussies met Amerikaanse studenten.
Discussie
Eén van hen merkt op dat ze enkel op Clinton stemt omdat het alternatief erger is. Het is kiezen tussen twee kwaden. Anders gezegd, Hilary wint omdat Donald zo slecht is. We maken wat grapjes en ik vraag me hardop af of het Amerikaanse twee partijen-systeem wel voldoet. Volgens de Amerikanen wel. Want het is democratisch. Daar stopt de discussie ook: democratie is een rechtvaardiging van het systeem. Dat er meerdere manieren zijn waarop je een proces democratisch kunt inrichten wordt niet ter sprake gebracht. En dat terwijl democratie op zichzelf niet een absoluut goed is. Het is de beste vorm van besluitvorming die we op dit moment kennen, maar kent ook nadelen. Bovendien zijn er tal van manieren waarop iets ‘democratisch’ kan zijn.
Toch lijkt het er soms op dat het etiket ‘democratisch’ tegelijkertijd ook betekent dat het niet kritisch tegen het licht gehouden hoeft te worden. Sterker nog: zodra we iets als ‘democratisch’ bestempelen, is het automatisch goed.
Onderwijs
Zo ook in het onderwijs. ‘Democratisering van het onderwijs’ is een leus die vooral sinds de maagdenhuisbezetting een prominente rol speelt in het lexicon van protesterend, studerend Nederland. Ruwweg meer zeggenschap voor studenten. In de realiteit vooral meer excuus-studenten in commissies waar dit niet altijd evident of nuttig is. Bovendien werkt het soms averechts: een kritische noot uit de studentenraad wordt gecounterd met ‘ja, maar de studenten waren ook vertegenwoordigd’. Toch vraag ik me af of zo’n diverse groep, die enkel de leefijd gemeenschappelijk heeft, echt te vertegenwoordigen valt.
Studentenraad
Wat dit democratisch sprookje nog veel wankeler maakt is de vraag of ‘student afgevaardigden’ wel altijd als zodanig worden erkend. Het is leuk dat de raad van bestuur de studentenraad gebruikt om besluiten te rechtvaardigen of kracht bij te zetten. De studentenraad en dus studenten zijn het er mee eens, is de gedachte. Het is echter wel pijnlijk dat in het geval van een proef met avondcolleges de afkeuring van de raad aan de kant werd geschoven en men toch liever alle studenten wilde polsen.
Maar de vraag is ook of we, met zijn allen, in elk proces een vinger in de pap moeten willen hebben. In plaats van een aantal studenten die zeggenschap hebben in het onderwijsprogramma, is het misschien veel strevenswaardiger om meer zeggenschap in je eigen onderwijsprogramma te krijgen. Misschien is dat een interessant alternatief op democratie in het onderwijs. Of beter gezegd: een alternatieve invulling van democratie in het onderwijs. Let’s make democracy great again!