Wetenschap
Plant

Sleutel voor dieetaardappel gevonden

Wageningse plantenveredelaars kunnen slecht verteerbare aardappels maken, die kunnen dienen als dieetaardappel. Of heel goed verteerbare piepers, geschikt voor slecht etende senioren in verzorgingstehuizen. De crux is een enzym dat fosfaat bindt aan het zetmeel.
Albert Sikkema

Promovendus Xuan Xu bij Plantenveredeling onderzocht de verteerbaarheid van het zetmeel in aardappels. Die verteerbaarheid hangt af onder meer van de hoeveelheid fosfaatmoleculen die zich hechten aan het zetmeel, legt haar copromotor Luisa Trindade uit. Hoe meer fosfaat wordt vastgelegd in de aardappel, des te moeilijker het zetmeel afbreekt. Xu ontdekte dat er bepaalde enzymen zijn die het fosfaat aan het zetmeel laten hechten of er juist voor zorgen dat het fosfaat ontkoppelt.

Met een van de enzymen, laforin, deed ze testen. Dit enzym ontkoppelt bij mensen fosfaat van glucose. Bij de aardappel zou dit een vergelijkbare reactie geven, verwachtten Xu en Trindade, maar tot hun verrassing zorgde dit enzym juist voor meer fosfaat aan het zetmeel. Het enzym bleek niet actief tijdens de vorming het zetmeel in de aardappel, maar de aardappelplant dacht van wel en verhoogde in reactie daarop de vastlegging van het fosfaat aan het zetmeel. Daardoor ontpopte laforin zich als de sleutel om dieetaardappelen te kunnen maken.

Gm-technologie

Dat het enzym fosfaat vastlegt aan zetmeel in aardappel en daarmee de pieper lastiger verteerbaar maakt, staat vast. Xu heeft de eigenschap succesvol ingebouwd met behulp van genetische modificatie. Omdat de gm-technologie problematisch is bij voedingsgewassen, zoekt Trindade naar andere opties. ‘Wellicht kunnen we een eiwit vinden in aardappelplanten die hetzelfde effect in de plant heeft als laforin.’

Dit enzym geeft dus een prikkel aan de plant om meer fosfaat aan zetmeel te koppelen, maar wat is die prikkel? ‘Dat is een vraag voor de volgende promovendus’, zegt Trindade. De opvolger van Xu gaat de aanjager van deze reactie identificeren en gaat onderzoeken hoe de vastlegging van fosfaat op een andere manier kan worden gestimuleerd dan via genetische modificatie.

Afvallen

Als dat lukt, dan heb je een slecht verteerbare aardappel die interessant is voor mensen die willen afvallen. Maar met dit principe kun je ook een aardappel ontwikkelen die juist heel goed verteerbaar is, voor bijvoorbeeld slecht etende senioren in verzorgingstehuizen.

Xuan Xu promoveerde op 14 oktober bij Richard Visser, hoogleraar Plantenveredeling

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.