Wetenschap
Gezondheid

Veehouderij kan fijnstof effectief terugdringen

De varkens- en pluimveebedrijven produceren teveel fijnstof en endotoxinen. Die zijn slecht voor de gezondheid van boer, vee en omgeving. Maar er zijn oplossingen, meldt Livestock Research in een gisteren verschenen onderzoeksrapport.
Albert Sikkema

Veehouderijbedrijven leveren gezondheidsrisico’s op omdat de stallen fijnstof en endotoxinen uitstoten, bleek deze week uit het VGO-onderzoek onder leiding van het RIVM. Maar er zijn effectieve methoden om de uitstoot van stof terug te dringen, blijkt uit een studie van Albert Winkel van Livestock Research. Hij beoordeelde de werking en kosten van zo’n tachtig maatregelen. Ze zijn in drie groepen samen te vatten.

Stalontwerpen

Met de omschakeling van legbatterij naar loslopende kippen op strooisel is de emissie uit kippenstallen de afgelopen jaren vertienvoudigd. De activiteit van loslopende kippen op strooisel, dat in praktijk een dikke laag rul en droog meststof is, is de kern van het probleem in kippenstallen. De kippen werpen met springen, vliegen, stofbaden en scharrelen veel strooiseldeeltjes op. Het is een ongemakkelijke constatering: het verbod op de legbatterij leidt tot meer longklachten. Maar terug naar die legbatterij is geen optie, zegt Winkel. ‘De beste oplossing is het herontwerpen van stallen voor kippen zodat ze hun natuurlijke behoeften kunnen bevredigen én de luchtkwaliteit goed blijft’.

Bronmaatregel

Maar nieuwe stalontwerpen zijn er niet morgen al. Dus zijn op korte termijn technische maatregelen nodig die in bestaande stallen werken. Daarvoor geeft Winkel de voorkeur aan aanpak bij de bron in de stal. ‘In de stallen zijn de concentraties stof en endotoxinen namelijk sky high. Twintig tot dertig procent van de veehouders heeft longklachten. Bovendien hebben we aanwijzingen dat de varkens en kippen beter groeien in een gezond stalklimaat, omdat ze bijvoorbeeld minder longontstekingen krijgen.’

Ionisatie

Een krachtige bronmaatregel is ionisatie. Dit systeem voor vleeskuikenstallen bestaat uit metalen draden die vlak onder het plafond van de stal door de stalruimte zijn gespannen. Op de draden staat een hoge maar veilige elektrische spanning. Stofdeeltjes in de lucht worden zo elektrisch geladen en aangetrokken door het geaarde plafond. Hierdoor zet zich in de loop van de tijd een dikke stoflaag af op het plafond. De stal lijkt zo erg vies, maar de lucht is juist schoon. Het systeem vermindert fijn stof met 49%, stelt Winkel.

Koolzaadolie

Een nieuwe bronmaatregel in de varkensstal maakt gebruik van koolzaadolie. Je hangt een vaatje met koolzaadolie in de varkensstal, met een staaf er onder waarmee de varkens kunnen spelen. Als ze de staaf beroeren, komt er een druppeltje koolzaadolie los die op de huid van de varkens terecht komt en daar stof en huidschilfers vastlegt. Hiermee kun je concentratie fijnstof en endotoxines met 60 a 70 procent verlagen, blijkt uit onderzoek met een prototype op het varkensinnovatiecentrum in Sterksel van Wageningen UR.

End op pipe

Tot slot heb je de ‘end of pipe’ technieken, zoals een gecombineerde luchtwasser. Die haalt niet alleen zo’n 80 procent van het fijnstof met daarin endotoxinen uit de lucht, maar ook veel ammoniak en geur. Dat is zeer effectief, zegt Winkel, omdat je een combinatie van geur- en gezondheidsproblemen oplost. Belangrijk nieuw inzicht in het gezondheidsonderzoek is dat ammoniak in de atmosfeer kan reageren met andere gassen uit verkeer en industrie, waardoor zogenaamd ‘secundair fijn stof’ gevormd wordt. Uit het VGO-onderzoek blijkt er een verband tussen hogere ammoniakconcentraties in de buitenlucht en lagere longfunctie.

Meer informatie in het dossier van Livestock Research.

Leave a Reply


Je moet inloggen om een comment te plaatsen.