Foto: Tartarin
Er is geen bewijs dat zo’n uitstroom op dit moment plaatsvindt, zegt Laurens Hessels, senior onderzoeker bij het Rathenau Instituut. Volgens gegevens uit 2011 werkt een vierde van de Nederlandse wetenschappers – vooral jonge promovendi en postdocs – in het buitenland. Een even groot aantal buitenlandse onderzoekers werkt aan Nederlandse universiteiten. Helaas is nauwelijks gekeken of juist de slimmeriken emigreren. Wel blijkt uit één studie dat Nederland in de periode tussen 2008 en 2013 net iets meer winnaars van de prestigieuze ERCbeurs binnenhaalde dan dat er vertrokken.
Een rondgang onder jonge Wageningse hoogleraren maakt duidelijk dat niemand het beeld van een exodus herkent. Wat ze wel herkennen is de ongerustheid. De laatste jaren is het in Nederland lastiger geworden onderzoek te financieren. Meer wetenschappers concurreren om evenveel geld. Ook kunnen universiteiten niet zomaar miljoenen startgeld bieden om een buitenlands talent binnen te halen. Ironisch genoeg hebben juist de toppers hier het minste last van, zegt Dolf Weijers, persoonlijk hoogleraar biochemie. Zij halen hun Veni- en ERC-beurzen toch wel binnen.
Ondertussen zijn financieringsmogelijkheden en arbeidsvoorwaarden in opkomende gebieden als de Arabische golfstaten onvergelijkbaar veel ruimer, zegt Erwin Bulte, hoogleraar Ontwikkelingseconomie. Een postdoc kan daar meer verdienen dan een Nederlands hooglerarensalaris. En talenten als Kroon krijgen grote geldsommen om nieuwe onderzoeksgroepen en instituten op te richten.
Het is een strijd die Nederland niet eens moet proberen te winnen, vindt Bulte. Het is veel belangrijker te investeren in sociaal kapitaal. Denk aan wetenschappelijke netwerken, een academische klimaat, gezellige vakgroepen en een leuke leefomgeving. Daarin kan Nederland zich onderscheiden van Abu-Dhabi.
Lees ook
Wetenschappers bezorgd over transfer talenten naar buitenland