Op de vraag of de redacteuren bereid zijn hun werk te stoppen als Elsevier een overgang naar open access blijft afwijzen, zegt de helft ja. De andere helft wil zo ver niet gaan. ‘Het beeld is dus genuanceerd’,licht bibliotheekdirecteur Hubert Krekels toe. Krekels deed de peiling op verzoek van bestuursvoorzitter Louise Fresco, in navolging van een afspraak tussen de universiteiten.
De Nederlandse universiteiten zijn in een felle strijd verwikkeld met Elsevier om open access, de vrije online toegang tot artikelen, mogelijk te maken. De onderhandelingen, die worden gedaan door koepelorganisatie de VSNU, zitten op dit moment muurvast. ‘We zijn nu een jaar aan het praten en er moet iets gebeuren. Elsevier laat geen enkele beweging zien’, legt Krekels uit. ‘Daarom is besloten om de actiebereidheid onder de wetenschappers te peilen.’
Krekels stuurde een vragenlijst aan 94 van de Wageningse redacteuren en mensen die bij het redactieproces zijn betrokken. Iets meer dan een derde van de wetenschappers reageerde. De helft daarvan is dus bereid tot harde actie in de vorm van hun (veelal pro deo) werk neerleggen. Maar de andere helft niet. ‘Die zijn wel actiebereid, maar willen in gesprek blijven en vinden dat op de barricades springen niet de gepaste actie is.’ Dat beeld wijkt volgens Krekels niet af van die op andere universiteiten.
Jan Willem van Groenigen, hoofdredacteur van Geoderma, twijfelt over een boycot. ‘Ik voel een grote loyaliteit. Niet naar Elsevier, maar naar Geoderma, dat toch voelt als mijn tijdschrift. Ik heb bovendien, met toestemming van de universiteit, een 3-jarig contract afgesloten met Elsevier. Ik vind dat ik dat niet zomaar kan opzeggen. Maar de loyaliteit naar de universiteit is ook groot. Als mijn collega’s straks Elseviertijdschriften niet meer kunnen lezen, dan denk ik niet dat ik mijn contract nog ga verlengen.’
Van Groenigen is bezorgd over de toon van de onderhandelingen. ‘Elsevier en de VSNU hebben elkaar nodig, maar dat lijken ze soms niet erg te beseffen.’ Hij vindt het bovendien vervelend dat de redacteuren niet bij de onderhandelingen betrokken zijn. ‘We worden wel gevraagd of we bereid zijn onze functie neer te leggen, maar naar onze mening wordt verder niet gevraagd. Dat vind ik niet netjes.’
Elsevier is voor Wageningen een belangrijke partner. Volgens Krekels vinden 35 procent van de Wageningse publicaties hun weg via tijdschriften van Elsevier. Het lopende contract met Elsevier eindigt dit jaar. Als er geen nieuw contract komt, kan de bibliotheek de nieuwe nummers van tijdschriften van Elsevier niet meer aanbieden. Komende week vindt een nieuw overleg plaats.