Eerstejaars tijdens de infomarkt in het Arboretum warm maken voor het verenigingsleven, AID 2025. Fot Yijun Zhu Landelijke studentenorganisaties schreven afgelopen zomer een brandbrief aan de minister van onderwijs over ‘bestuurdersarmoede’. Ook in Wageningen is het moeilijk om mensen te vinden, blijkt uit een rondvraag. ‘Bij de eerste deadline had slechts één iemand zich opgegeven voor ons zevenkoppig bestuur.’
De Batavierenrace, een klassieke studentenestafetteloop van Nijmegen naar Enschede, ging voor het eerst in vijftig jaar niet door. Dat de Groningse introductieweek doorging was een ‘klein wonder’ aldus de voorzitter van het studentenbestuur tegen de NOS. En in Leiden werden afgelopen jaar vijf studieverenigingen opgeheven omdat er geen nieuw bestuur kon worden gevormd.
In een brandbrief aan de minister van onderwijs wijzen meerdere landelijke studentenorganisaties naar onderzoek waaruit blijkt dat studenten een bestuursjaar als ‘financieel risico’ zien. Ook de studievertraging die vaak met een bestuursjaar gepaard gaat, een hogere studielening en prestatiedruk worden genoemd als oorzaken van de gebrekkige animo. Dat moet anders, vinden de studentenorganisaties, want ‘studentenorganisaties zijn cruciaal voor het studentenleven.’
Hoe gaat het in Wageningen? Bij de grote studentenverenigingen lukt het nog wel om besturen te vormen, blijkt uit een rondvraag. Bij KSV Franciscus waren er tien aanmeldingen voor het huidige achtkoppige bestuur. Voorzitter Matthijs Heutinck: ‘Gelukkig kunnen wij nog mensen teleurstellen, dan zijn er voldoende kandidaten.’
Ook bij Ceres is het weer gelukt, vertelt president Daan Smit, maar hij herkent de zorgen: ‘Er waren veel geïnteresseerden die uiteindelijk toch niet solliciteerden. Dat had vaak te maken met zorgen over uitloop en een hogere studieschuld. En met de dalende studentenaantallen wordt het straks nóg moeilijker om besturen te vullen.’
Studieschuld
Bij SSR-W, toch ook een van de grotere verenigingen, ging het vormen van het huidige bestuur wel moeilijker, vertelt voorzitter Sarah Vegter. ‘Wij hebben een zevenkoppig bestuur, waarvoor leden in februari moesten solliciteren. Vroeger waren er dan zo’n tien tot twaalf sollicitanten, maar nu had bij de eerste deadline slechts één iemand zich opgegeven.’
Zelf was ze toen ook nog aan het twijfelen. ‘Het is financieel lastig. Mijn eerste jaar was nog in het leenstelsel. Een bestuursjaar doen betekent minimaal één jaar uitloop én een hogere studieschuld. Je krijgt wel FOS (Financiële Ondersteuning Student; voor fulltime bestuurders 470 euro per maand, red.), maar dat weegt daar niet tegenop.’
Een bestuursjaar doen, betekent minimaal een jaar uitloop en een hogere studieschuld
Nadat de aanmelddeadline tot twee keer toe was verlengd, waren er negen sollicitanten en kon er alsnog een bestuur worden gevormd. Ook Vegter besloot het te doen: ‘Ik voel een intrinsieke motivatie me in te zetten voor deze vereniging. Ik verwacht dat de ervaringen die ik opdoe, opwegen tegen de kosten en de studievertraging.’
Nji-Sri is een iets kleinere studentenvereniging en heeft dan ook een kleinere poule om uit te vissen. Voorzitter Tom Seijsener: ‘Dit jaar hadden we vier kandidaten voor zes functies. Toen hebben we mensen persoonlijk benaderd om het bestuur rond te krijgen. Gelukkig hebben we zeer actieve leden, waardoor wij als kleinere vereniging kunnen voortbestaan.’
Bij sportstichting Thymos lukte het niet om een volledig bestuur te vinden, dus moeten ze het dit jaar met vier bestuurders doen in plaats van de gewenste zes. Secretaris Matthijs Wimmenhove: ‘Onze kerntaken uitvoeren moet wel lukken met z’n vieren. Maar waarschijnlijk zullen we vaker ‘nee’ moeten zeggen tegen nieuwe ideeën. We gaan het zien.’
Doomsday
Dan de studieverenigingen, waar een bestuursfunctie vaak parttime kan worden ingevuld, zodat er ook nog een beetje gestudeerd kan worden. Maakt dat het makkelijker om bestuurders te vinden? Niet per se, blijkt bij Genius Loci, de studievereniging van Landschapsarchitectuur en Ruimtelijke Planning. Voorzitter Pieter de Leede: ‘We steken veel moeite in de zoektocht naar bestuurders, maar desondanks zijn er slechts vier van de zes zetels gevuld. We hebben van alles geprobeerd, van interesselunches en -borrels tot filmpjes over een dag in het leven van een bestuurslid. Iedereen die we als serieuze kandidaat beschouwden, hebben we persoonlijk benaderd. We hadden zelfs een Doomsday-poster opgehangen waarin we onze leden waarschuwden: zonder bestuur geen vereniging.’
Studiepunten toekennen voor bestuursfuncties, zou kunnen helpen
In februari staat er weer een bestuurswissel gepland. ‘Dat zal spannend worden.’ Volgens De Leede hebben ook andere studieverenigingen het moeilijk. Een betere vergoeding zou kunnen helpen om de animo te vergroten, denkt hij. ‘In een bestuursjaar kun je niet alle vakken volgen, waardoor je sowieso uitloop hebt. Dat kost meer collegegeld, meer huur en meer boodschappen. Extra compensatie in de vorm van FOS, of bijvoorbeeld door studiepunten toe te kennen voor bestuursfuncties, zou kunnen helpen om besturen weer aantrekkelijker te maken.’
Intrinsieke motivatie
Rutger Kroes onderhoudt als coördinator studentenvoorzieningen bij het Student Service Centre veel contact met verenigingen, onder meer over de toewijzing van FOS. Hij begrijpt dat verenigingen een hogere vergoeding zien als manier om de animo voor besturen te vergroten. ‘Maar uiteindelijk draait het om intrinsieke motivatie. Je krijgt een vergoeding, maar dat is geen salaris en dat kan het ook niet worden. Bovendien is de vergoeding twee jaar geleden al verhoogd van 350 naar 470 euro.’
Extra geld zit er in tijden van bezuinigingen op het hoger onderwijs waarschijnlijk niet in, verwacht Kroes. Toch ziet hij een sprankje hoop: ‘De basisbeurs is nu voor het derde jaar terug, dus het aantal actieve studenten met zorgen over het leenstelsel wordt steeds kleiner. Ook de langstudeerboete is van tafel. Een bestuursjaar doen zou daardoor beter behapbaar moeten worden.’ Het blijft een investering, zegt hij. ‘Maar wel een die het waard is. Want de overgrote meerderheid zegt achteraf: wat fantastisch dat ik dit heb gedaan.’
