Minister van Financiën Eelco Heinen met het Prinsjesdagkoffertje. Foto Martijn Beekman voor Ministerie van FInanciën Prinsjesdag bracht geen positieve verrassingen voor de onderwijssector. Het dubbel-demissionaire kabinet laat het onderwijs achter met 1,3 miljard euro aan bezuinigingen, plus wat extra doordat het de kosten voor inflatie deels zelf moet betalen.
De uitgaven aan onderwijs dalen uiteindelijk met zo’n drie miljard euro. Dat komt deels door de bezuinigingen van grofweg een miljard. De rest komt door de verwachte daling van de leerlingen- en studentenaantallen.
Het woordje onderwijs kwam slechts één keer voor in de Troonrede. ‘Dat is teleurstellend én veelzeggend’, aldus Coba van der Veer, voorzitter van de Algemene Onderwijsbond (AOb). ‘We maken ons grote zorgen. Dit demissionaire kabinet breekt het onderwijs nog steeds af.’
Universiteitenvereniging UNL verwacht dat de correctie voor inflatie, de zogenoemde prijsbijstelling, die het onderwijs zelf moet dragen zo’n 25 miljoen euro bedraagt. Voorzitter Caspar van den Berg noemt het onbegrijpelijk. ‘We moeten juist nu investeren, anders is de schade aan de wetenschap en ons onderwijs onomkeerbaar.’ Hoe groot deze prijsbijstelling zal zijn, wordt in de Voorjaarsnota bekend.
Financiële zorgen studenten
Ook de studenten zijn niet te spreken over de Miljoenennota en hoe de overheid het geld verdeelt. Het Nibud berekende dat uitwonende studenten op kamers er 1 procent op vooruit gaan in koopkracht, zo’n 16 euro. Maaike Krom voorzitter van de landelijke studentenvakbond LSVb: ‘Maar de huur van een woning steeg afgelopen jaar met ongeveer 50 euro. Het was, naast het chronische tekort aan woningen, al bekend dat studenten ongeveer de helft van hun inkomen kwijt zijn aan huur, dus deze maatregelen zijn echt te mager. Alsof je brand gaat blussen met een plantenspuit.’
Dat vindt ook Sarah Evink, voorzitter van het landelijke studentenoverleg ISO: ‘Vorig jaar gingen studenten er nog dik 6 procent op achteruit. Deze 1 procent is niet genoeg om studenten zonder financiële zorgen te laten studeren. Studenten hebben al jaren financiële stress met mentale klachten als gevolg. Nederlandse studenten zijn kampioen in het hebben van bijbanen. Maar veel keuze hebben ze niet, zonder een bijbaan kom je als student gewoonweg niet rond. Een student hoort zich bezig te houden met studeren, niet met of er nog wel eten gekocht kan worden aan het einde van de maand.’
Overigens is er een groep studenten die er in 2026 wél flink op vooruit zal gaan: huurders tot 21 jaar van zelfstandige woningen (zoals studio’s). Dit komt door nieuwe regels rond de huurtoeslag. Nu kan deze groep alleen toeslag krijgen bij een huur tot 477 euro, maar vanaf 2026 kan dat ook bij een hogere huur. Hierdoor stijgt hun koopkracht met 19 procent. Hoe groot de groep precies is kan het Nibud niet zeggen.
Internationals
Het kabinet wil daarnaast 168 miljoen euro besparen op internationale studenten. Maar omdat er nu al minder studenten naar Nederland komen dan geraamd, is de bezuiniging al zo goed als gehaald. In 2026 hoeven de hogescholen nog maar 1,9 miljoen te beknibbelen en de universiteiten 4,1 miljoen euro.
Tekst Dominique Vrouwenvelder / HOP
