Foto Sven Menschel Ook PVV en CDA hebben hun verkiezingsprogramma’s bekendgemaakt. Als de voortekenen niet bedriegen, gaan deze partijen de komende maanden een hoofdrol spelen in de Nederlandse politiek.
De PVV heeft momenteel de grootste fractie in de Tweede Kamer (37 zetels), maar bleek niet in staat te regeren: afgelopen juni trok Geert Wilders de stekker uit het kabinet. De kans is groot dat zijn partij nu in de oppositie belandt, al zijn er ook scenario’s mogelijk waarin de PVV op bepaalde punten het volgende kabinet gaat steunen in ruil voor bepaalde toezeggingen.
Oppositiepartij CDA heeft slechts vijf zetels, maar naaste concurrenten NSC en BBB lijken in de komende verkiezingen te verkruimelen. De peilingen voorspellen een flinke winst voor het CDA, zodat er bijna geen toekomstige coalities denkbaar zijn zonder deze partij.
Wat willen ze met het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek? De PVV is er korter over dan het CDA. Het CDA moet de leden nog raadplegen over het conceptprogramma; de PVV heeft geen leden.
PVV
‘De PVV wil een maximale inperking van studiemigratie naar ons land’, staat in het programma. ‘Ons onderwijs is er voor de Nederlanders, niet voor buitenlandse studenten die na hun studie weer vertrekken.’ Dus moeten bacheloropleidingen weer volledig in het Nederlands worden gegeven, vindt Geert Wilders.
Ons onderwijs is er voor de Nederlanders, niet voor buitenlandse studenten die na hun studie weer vertrekken.
Partijprogramma PVV
Onderwijs moet veilig zijn voor alle studenten en docenten, is een ander standpunt. ‘Bij gewelddadige demonstraties draaien de daders op voor alle schade’, aldus het programma. In de praktijk blijkt het overigens lastig om de schade te verhalen. Het demonstratierecht heeft niet de hoogste prioriteit bij de PVV.
De partij wil buitenlandse studenten, docenten, bestuurders en directieleden naar eigen land terugsturen als ze met een gewelddadige demonstratie meedoen ‘of dit gedogen’. In dezelfde passage blijkt dat de partij zich wil bemoeien met het personeelsbeleid van de onderwijsinstellingen: ‘Nederlandse docenten, bestuurders en directieleden die zich hier schuldig aan maken, worden per direct ontslagen.’
De woorden ‘wetenschap’ en ‘innovatie’ komen in het PVV-programma niet voor. In de woningbouwplannen komen studenten niet voor. Wel wil de partij het ‘Mediapark in Hilversum transformeren naar een nieuwe woonwijk’.
CDA
Het CDA begint de passage over hoger onderwijs en wetenschap met studentenhuisvesting. Daar zouden gemeenten, universiteiten, hogescholen en woningcorporaties samen in moeten investeren.
Daarna gaat het over de bekostiging van het hoger onderwijs: die zou minder van het aantal studenten moeten afhangen. Dit standpunt is populair in Den Haag, al weet niemand nog wat de gevolgen zullen zijn.
Over buitenlandse studenten wil het CDA geen sweeping statements maken. Het ligt genuanceerd, lijkt de partij te willen zeggen. ‘In sommige regio’s zijn internationale studenten nodig om een opleiding in stand te houden, in andere regio’s is er een hoge druk op maatschappelijke voorzieningen, huisvesting en studentengemeenschappen.’ Dat resulteert misschien in beperkingen, maar niet overal. Buitenlandse studenten moeten wel verplicht op Nederlandse les, vinden de christendemocraten. Ook moeten instellingen en werkgevers hun best doen om deze studenten voor de Nederlandse arbeidsmarkt te behouden.
De partij wil bovendien extra geld uitgeven aan wetenschappelijk onderzoek, al staat er niet dat de bezuinigingen van dit kabinet helemaal ongedaan worden gemaakt. De aangekondigde investeringen zijn ook niet voor alle disciplines bestemd. Het gaat de partij vooral om wetenschappelijk en toegepast onderzoek op het gebied van ‘sleuteltechnologieën’ zoals AI, kwantumcomputers, groene chemie, batterijtechnologie en medische technologie.
Hoger onderwijs zou minder van het aantal studenten moeten afhangen
Partijprogramma CDA
In verband met alle oorlogsdreigingen in de wereld pleit het CDA ook voor een herinvoering van de ‘militaire opkomstplicht’ voor jongeren (oftewel de dienstplicht). ‘Daarnaast krijgen alle jongeren aan het begin van hun vervolgopleiding een introductie in weerbaarheid. In alle vervolgopleidingen introduceren we een vak gericht op bewustwording en zelfredzaamheid gericht op een oorlogssituatie toegepast op de opleiding die jongeren volgen.’
Overigens wijdt het CDA geen woord aan collegegeld, studiefinanciering en andere financiële onderwerpen die voor studenten van belang zijn. Wel staat er: ‘We waarderen prestaties. Er komt een beursprogramma voor excellente studenten.’
Andere partijen
Deze zomer hebben veel andere partijen al hun conceptprogramma’s bekendgemaakt. De grootste overeenstemming lijkt te zijn dat het hoger onderwijs minder van studentenaantallen afhankelijk moet worden. Het idee is dat instellingen dan niet direct in de problemen komen als ze minder studenten trekken en ook geen winst boeken als ze veel studenten uit het buitenland hierheen halen.
