WUR-student Benjamin (22) en zijn broer Quirijn vertellen tijdens het symposium over hun drielingbroer Jan, die Diergeneeskunde studeerde in Utrecht en die in 2022 onverwachts uit het leven stapte. Foto Guy Ackermans Veel studenten vinden het moeilijk om over psychische klachten te praten. Terwijl praten juist kan helpen – het kan zelfs van levensbelang zijn. Daarom organiseerde studentenvereniging Ceres het symposium ‘Durf te Delen’ in de Grote Kerk in Wageningen.
Denk jij aan zelfdoding? Of maak je je zorgen over anderen? Praat erover. Bij 113 staat 24/7 iemand voor je klaar. Bel gratis en geheel anoniem met telefoonnummer 0800-0113 of chat via 113.nl. Meer hulpmogelijkheden? Scroll naar beneden.
Waar studenten normaal gesproken nog weleens een kwartiertje te laat komen, zit de kerk ruim voor de start van het symposium al tjokvol. Met zo’n 350 studenten, maar ook vertrouwenspersonen, hulpverleners en vertegenwoordigers van de universiteit en de gemeente – zelfs burgemeester Floor Vermeulen is erbij. ‘Toen wij begonnen met de voorbereidingen van dit symposium, hoopten wij hier in andere omstandigheden te staan’, spreekt Ceres-president Quirine Kerpen het publiek toe. Eerder die week is een eerstejaars uit het leven gestapt. Op verzoek van familie en vrienden gaat het symposium toch door. ‘Niet om de pijn te negeren, maar juist om het gesprek te openen.’
De avond begint met een oproep van klinisch psycholoog Maryke Geerdink van Stichting 113, bekend van de hulplijn voor mensen met suïcidale gedachten: ‘Blijf niet alleen met je zorgen rondlopen. Gesprekken over zelfdoding zijn heftig, maar praten helpt.’
Ze wil de aanwezigen iets op het hart drukken. ‘Vaak ontstaan er schuldgevoelens bij nabestaanden die denken: had ik dit nog maar gezegd of dat maar gedaan. Maar op het moment dat iemand besluit een poging te doen om een einde aan zijn of haar leven te maken, zijn daar al veel dingen aan vooraf gegaan. Allerlei factoren spelen een rol. Er is dus nooit maar één reden of oorzaak. Dat is belangrijk, want dat betekent dat jij nooit verantwoordelijk bent voor iemands besluit om die stap te zetten. Schuldig voelen helpt je niet. Het kan je wel helpen om die schuldgevoelens met anderen te delen.’
Zorg voor jezelf
Als iemand jou vertelt over zijn of haar suïcidale gedachten, wil die persoon misschien dat je dat geheimhoudt, vertelt Geerdink. ‘Maar je kan alleen goed voor een ander zorgen als je eerst goed voor jezelf zorgt. Blijf niet in je eentje met die last rondlopen. Neem iemand in vertrouwen, het liefst een volwassene. Samen kun je beter bedenken hoe je kan helpen.’
Een vraag uit het publiek: welke woorden bieden steun aan iemand die worstelt met sombere gedachten? Geerdink: ‘Zeg iets als: wat fijn dat je dit met me deelt. Dan weet diegene: ik kan bij jou terecht. Je hoeft niet gelijk de oplossingen te hebben voor iemands problemen. Gewoon luisteren en geen oordeel uitspreken betekent al veel.’ Dat kan best spannend zijn, weet Geerdink. ‘Maar het kan ook fijn zijn om er voor iemand te zijn.’
Opgroeien
Frederieke Vriends is directeur van stichting MIND Us, die de mentale gezondheid van jongeren wil verbeteren. ‘Opgroeien is niet makkelijk’, vertelt ze. ‘Je hersenen doorlopen een proces vol keuzes: Wat wil ik later worden? Wie ben ik? Waarom ben ik hier?’
Hoewel die zoektocht (en de bijbehorende mentale worsteling) van alle tijden is, geven jongeren in onderzoeken steeds vaker aan veel stress te ervaren. Volgens Vriends hangt dit samen met de smartphone. De gemiddelde jongere heeft inmiddels 6,5 uur schermtijd per dag, vertelt ze. ‘Dat gaat ten koste van slaap, sociaal contact en lichaamsbeweging. En als je niet lekker in je vel zit en je dat deelt met een vriend, dan zal die alles doen om je een beter gevoel te geven. Maar als je diezelfde gevoelens op sociale media opzoekt, zorgt het algoritme er juist voor dat je meer van hetzelfde krijgt voorgeschoteld. Dat is niet gezond.’
Ze sluit af met een oproep: zorg goed voor jezelf en de mensen om je heen. ‘Neem de tijd voor je hoofd én je hart. Zorg goed voor je lijf, dus slaap voldoende, eet gezond en beweeg. En zoek verbinding: we zijn sociale wezens, dus steun elkaar. En zorg voor perspectief – dat je iets leuks hebt om naar uit te kijken.’
Het verhaal van Jan
WUR-student Benjamin (22) en zijn broer Quirijn vertellen over hun drielingbroer Jan, die Diergeneeskunde studeerde in Utrecht. ‘Wie Jan kende, denkt aan zijn grote grijns. Hij was een bijzonder betrokken en zorgzaam persoon. Een typische student, die wilde genieten met zijn maten en er altijd als eerste bij was om een terrasje te pakken.’ In 2022 stapte hij onverwachts uit het leven. ‘Opeens is er een lege stoel aan tafel. Hoe kan zo’n ogenschijnlijk ontzettend vrolijk persoon deze keuze maken?’
De broers drukken de aanwezigen op het hart om vaker te vragen hoe het écht met iemand gaat. ‘Niet alleen als mensen aan het rouwen zijn, maar ook in alledaagse gesprekken met vrienden en familie. Iemand kan van buiten nog zo vrolijk lijken, maar ondertussen van binnen toch met van alles worstelen.’ Terwijl je er altijd met iemand over kan praten, zeggen ze. ‘Dat kan een vriend of vriendin zijn, een familielid, maar ook een psycholoog, decaan, studieadviseur of een andere professional, al dan niet anoniem.’
‘Wij vertellen ons verhaal in de hoop dat we jullie wat handvaten kunnen meegeven. Wees niet bang om elkaar te vragen hoe het écht gaat. Want om te kunnen delen, moet er soms ook gevraagd worden.’
Hulp zoeken helpt
Direct hulp nodig?
113
Praat erover als je aan zelfmoord denkt. Bij 113 staat 24/7 iemand voor je klaar, via telefoonnummer 0800-0113 of de chat via 113.nl. Op de website vind je nog meer opties voor hulp. Dat kan ook anoniem.
Maak je je zorgen over een (mede-) student of collega? Er zijn verschillende dingen die je kunt doen voor iemand die aan zelfdoding denkt. Een overzicht van de opties vind je op www.113.nl/maak-je-je-zorgen-om-iemand. Direct bellen kan ook: 0800-0113.
Slachtofferhulp
Als je iets heftigs is overkomen, is het fijn om daarover te praten. Medewerkers van Slachtofferhulp zijn daarin gespecialiseerd en kunnen je ook helpen in contact te komen met lotgenoten. Ook telefonisch bereikbaar op 0900-0101.
Ik Voel Me Rot
Online platform IkVoelMeRot.nl richt zich op jongvolwassenen (18-30 jaar) die zich somber, angstig of eenzaam voelen of suïcidale gedachten hebben. Hier vind je herkenbare verhalen van leeftijdsgenoten, praktische tips over praten over gevoelens en hoe je laagdrempelig hulp kan zoeken. Een initiatief van 113 en het Nederlands Instituut van Psychologen.
WUR
Ook bij WUR zijn er mensen die je kunnen helpen. Studenten vinden de opties door op wur.nl te zoeken op ‘studentenbegeleiding’; medewerkers kunnen ondersteuning krijgen via hun bedrijfsmaatschappelijk werker (op intranet staat een overzicht, klik op bemiddeling & hulp).
Voor studenten, door studenten
In Je Bol
In Je Bol is een gratis en anoniem online platform waar jongeren met mentale klachten informatie, ervaringsverhalen van andere jongeren en een luisterend oor kunnen vinden. Van stapje-voor-stapje hulpsuggesties tot anoniem praten via chat of telefoon.
Door Het Geluid
Door het Geluid richt zich op het verbeteren van de mentale gezondheid van studenten. Dat doen ze met workshops, (beleids)advies en bewustwordingscampagnes. Omdat het voor studenten, door studenten is, zijn de workshops laagdrempelig en herkenbaar.
Online trainingen
Vraag Maar
Je weet pas of iemand aan zelfdoding denkt als je ernaar vraagt. Maar hoe pak je dat aan? Dat kun je leren bij de online training Vraag Maar van stichting 113. Daarbij leer je om op een laagdrempelige en veilige manier het gesprek aan te gaan over mentale worstelingen en suïcidale gedachten.
De Checkers
Hoe herken je dat iemand niet lekker in z’n vel zit? Hoe kun je een goede gesprekspartner zijn voor een jongere? En hoe help je iemand verder? Dat leer je in drie modules van 15 minuten bij De Checkers.
