Het Wageningse studententeam met de koe die werd beoordeeld als beste. Links winnaar Arjen Peters. Foto Resource Tekst Marieke Enter & Dominique Vrouwenvelder
Wie heeft het droogste beenwerk en de beste speenplaatsing; wie blinkt uit qua kruisligging of ruimte tussen de ribben? Als je eenmaal het NK veebeoordelen voor studenten hebt bezocht, kijk je voorgoed met andere ogen naar een melkkoe.
Vijf ogenschijnlijk willekeurige koeien lopen rondjes door de showring, voorgebracht door in wit overhemd gestoken begeleiders. De leek ziet niet veel bijzonders aan de dieren – hooguit dat ze zwartbont zijn, en opvallend schoon. Hun golvende staartpluimen wuiven sierlijk in de wind, boven brandschone achterpoten waarop nergens een mestvlekje te bekennen is. De lichtroze uiers ogen zacht als fluweel, met soms een stevige ader erover meanderend. Een enkel piepklein scheerwondje op de glanzende vacht verraadt dat deze look niet #wokeuplikethis is.
De kenners zien vijf frisgewassen en zorgvuldig getoiletteerde tweedekalfskoeien. Het zijn Hennie 162, Aaltje 213, Gri 54, Fanta 61 en Aaltje 212 van het Bennekomse melkveebedrijf Van Ginkel, dit jaar de locatie van het NK veebeoordelen voor studenten, op een steenworp afstand van de campus. Daaraan doen studenten mee van vijf onderwijsinstellingen: WUR, het Utrechtse Diergeneeskunde, Van Hall Larenstein, Aeres en HAS Den Bosch.
Vorsende blikken
Als de dieren naast elkaar worden opgesteld voor nadere inspectie, kruipen tien jonge mannen erbij in de ring. In zwarte en donkerblauwe verenigingsjassen staan zij een meter of anderhalf achter de konten van de opgestelde koeien. Met een klembord in de hand, vorsende blikken en samengeknepen ogen beoordelen zij de koeien op hun voorkomen. Een van de finalisten tilt de staarten even opzij om de uiers nog beter te kunnen bestuderen.
De koeien zijn ‘mooi uitgezwaard al’, ‘stralen melk uit’ en hebben ‘veel vrouwelijkheid erin’, zoals de finalisten later die middag zullen becommentariëren. Die mondelinge toelichting is alleen weggelegd voor de tien studenten die na twee schriftelijke beoordelingsrondes als beste beoordelaars uit de bus komen. Dat zijn allemaal mannen, terwijl de ‘veestudies’ de laatste jaren duidelijk vervrouwelijken. Is veekeuren misschien nog echt een mannending? Dat blijkt mee te vallen, leert navraag: op de oefenavonden van de studievereniging is de m/v-verdeling vrijwel in balans, en vorig jaar zat er wél een vrouw in de top-10.
Op een enkel uitbreekpoginkje na ondergaan de koeien deze vleeskeuring gewillig. Rustig staan ze naast hun voorbrenger voor zich uit te staren. Soms doet de natuur zich gelden en moet er worden gekwijld, geplast of gepoept. In dat laatste geval komt een vrijwilliger aangesneld met een emmer – stel je voor dat de mest op de grond klettert en er spetters belanden op de vers gewassen en geschoren koeienbenen! Dat ondertussen de witte overhemdsmouwen van de voorbrengers stevig worden ondergekwijld, lijkt niemand wat te deren – het is duidelijk dat deze beoordeling over de koeien gaat, niet over de voorbrengers.
Niet zomaar mooi
Aan de tien finalisten de taak om de vijf koeien in maximaal 20 minuten grondig te bekijken. en ze daarna op volgorde te rangschikken: welke koe heeft de beste bouw van het stel, welke de minste – en waarom? Die toelichting vormt de crux van vanmiddag. Want het volstaat niet om de koeien in dezelfde volgorde te rangschikken als de tweekoppige jury zou doen, je moet ook goed uitleggen waarom. In tien korte praatjes horen de toeschouwers de expertvisies van de tien finalisten, met termen zoals ‘uierdiepte’, ‘kruisbreedte’ en ‘klauwhoek’. Want in deze context draait ‘mooi’ om voor de melkveehouderij relevante kwaliteiten; schoonheid in de vorm van bijvoorbeeld een fraai vlekkenpatroon doet er niet toe. Al luisterend leer je als leek met andere ogen naar koeien te kijken, met dank ook aan het programmaboekje dat verhelderende plaatjes bevat over de keuringsterminologie.
Bij de prijsuitreiking aan het einde van de middag blijkt dat WUR goed heeft gescoord: tweede in de opleidingencompetitie en eerste in de individuele strijd. WUR-student Arjen Peters is dit jaar de Nationaal Kampioen Veebeoordelen voor studenten – met name dankzij de 9,3 voor zijn mondeling. ‘Deskundig en prettig om naar te luisteren,’ oordeelde de jury, die nog wel een tip voor hem had: ‘Hou alleen de handen een beetje uit de zakken’.
Met z’n ene hand losjes om de microfoon en de andere diep in z’n broekzak, oogde Peters tijdens dat mondeling inderdaad alsof hij lekker in z’n comfortzone zat. Dat bleek deels ook wel zo te zijn: Peters is opgegroeid op een melkveebedrijf. Hij vertelde: ‘De passie voor koeien heb ik van huis uit meegekregen. Niet per se meteen voor het keuren van koeien, dat kwam er pas later bij – uit interesse, uit hobby. Met de studievereniging hebben we vaak avondjes geoefend. Op die manier ben ik er een beetje wegwijs in geworden.’
Bekijk ook het filmpje met de winnaar van dit jaar:
